Công cụ tài chính là gì? Những điều bạn cần biết về công cụ tài chính

1. Tìm hiểu về công cụ tài chính

1.1. Công cụ tài chính là gì?

Công cụ tài chính – Financial instrument – là những tài sản có thể được mua bán, hoặc chúng cũng có thể được xem như những gói vốn có thể được mua bán.

Hầu hết các loại công cụ tài chính cung cấp dòng chảy tiền tệ và luân chuyển vốn hiệu quả cho tất cả các nhà đầu tư trên thế giới. Những tài sản này có thể là tiền mặt, quyền giao hoặc nhận tiền mặt theo hợp đồng hoặc một loại công cụ tài chính khác, hoặc bằng chứng về quyền sở hữu của một người đối với một pháp nhân.

Để có thể hiểu rõ hơn về công cụ tài chính, bạn cần nắm được những ý chính sau đây:

+ Công cụ tài chính là một tài liệu thực hoặc ảo, đại diện cho một thỏa thuận pháp lý liên quan đến bất kỳ loại tiền tệ nào.

+ Các công cụ tài chính có thể được chia thành hai loại: công cụ tiền mặt và công cụ phái sinh.

+ Các công cụ tài chính cũng có thể được phân chia theo loại tài sản, điều này phụ thuộc vào việc chúng dựa trên nợ hay dựa trên vốn chủ sở hữu.

+ Công cụ hối đoái bao gồm duy nhất một loại công cụ tài chính thứ ba.

Trong Chuẩn mực Kế toán Quốc tế (IAS) định nghĩa các công cụ tài chính là "bất kỳ hợp đồng nào làm phát sinh tài sản tài chính của một đơn vị và nghĩa vụ tài chính hoặc công cụ vốn chủ sở hữu của một đơn vị khác”.

Xem thêm: Thị trường tài chính là gì? Kiến thức về thị trường tài chính

1.2. Các loại công cụ tài chính

Như đã đề cập đến ở trên, các công cụ tài chính có thể được chia thành hai loại: công cụ tiền mặt và công cụ phái sinh.

1.2.1. Công cụ tiền mặt

Giá trị của các công cụ tiền mặt chịu ảnh hưởng và được quyết định trực tiếp bởi biến động của thị trường.

Đôi khi công cụ tài chính tiền mặt có thể biểu hiện ra qua hình thức những chứng khoán dễ dàng được chuyển nhượng. Các công cụ tiền mặt cũng có thể là tiền gửi và các khoản cho vay do người đi vay và người cho vay thỏa thuận với nhau.

1.2.2. Công cụ phái sinh

Giá trị và đặc điểm của các công cụ phái sinh dựa trên các thành phần cơ bản của công cụ đầu tư, chẳng hạn như tài sản, lãi suất hoặc chỉ số index.

Ví dụ, hợp đồng quyền chọn cổ phiếu là một hợp đồng phái sinh vì nó thu được giá trị từ chứng khoán cơ sở. Quyền chọn cổ phiếu cho phép việc mua hoặc bán cổ phiếu ở một mức giá xác định và vào một thời điểm nhất định. Khi giá cổ phiếu tăng và giảm, giá trị của quyền chọn cũng vậy, mặc dù không nhất thiết phải theo cùng một tỷ lệ phần trăm.

Có thể có các sản phẩm phái sinh không cần sao kê đơn (OTC) hoặc các sản phẩm phái sinh được trao đổi mua bán. OTC là một thị trường hoặc quy trình theo đó chứng khoán – không được niêm yết trên các sàn giao dịch chính thức – được định giá và giao dịch.

1.2.3. Công cụ ngoại hối

Công cụ ngoại hối là các công cụ tài chính được sử dụng trên thị trường nước ngoài, chủ yếu bao gồm các thỏa thuận tiền tệ và các công cụ phái sinh.

Về các thỏa thuận tiền tệ, chúng có thể được chia thành ba loại như sau:

+ Giao dịch giao ngay: Một thỏa thuận tiền tệ trong đó việc trao đổi tiền tệ thực tế không muộn hơn ngày làm việc thứ hai sau ngày được ghi trong thỏa thuận. Nó được gọi là "giao dịch giao ngay" vì việc trao đổi tiền tệ được thực hiện "ngay tại chỗ" (trong khung thời gian giới hạn).

+ Giao dịch hối đoái kỳ hạn: Một thỏa thuận tiền tệ trong đó việc trao đổi tiền tệ thực tế được thực hiện theo “kỳ hạn” và trước ngày thực tế của yêu cầu đã thỏa thuận. Nó có lợi trong trường hợp tỷ giá hối đoái biến động thay đổi thường xuyên.

+ Hoán đổi tiền tệ: Hoán đổi tiền tệ đề cập đến hành động đồng thời mua và bán các loại tiền tệ với các ngày giá trị được chỉ định khác nhau.​

2. Các loại công cụ tài chính tiền mặt

Như đã được đề cập trong phần trước, các công cụ tài chính cũng có thể được phân loại theo tài sản chúng dựa vào, tuỳ thuộc vào việc chúng dựa trên nợ hay dựa trên vốn chủ sở hữu.

Thông thường, khi phân loại dựa trên tài sản, công cụ tài chính sẽ được phân chia thành các loại sau đây.

2.1. Các công cụ tài chính dựa trên nợ

Các công cụ tài chính dựa trên nợ ngắn hạn có thời hạn từ một năm trở xuống. Chứng khoán loại này có dạng tín phiếu và thương phiếu. Tiền mặt của loại này có thể là tiền gửi và chứng nhận tiền gửi.

Các công cụ phái sinh được giao dịch hối đoái dưới hình thức các công cụ tài chính ngắn hạn dựa trên nợ có thể là hợp đồng tương lai lãi suất ngắn hạn. Các công cụ phái sinh OTC (công cụ phái sinh không cần sao kê đơn) là các thỏa thuận tỷ giá kỳ hạn.

Các công cụ tài chính dựa trên nợ dài hạn thường sẽ kéo dài nhiều một năm. Theo góc nhìn chứng khoán, đây là những trái phiếu. Các công cụ phái sinh được giao dịch trao đổi là các hợp đồng sở hữu trái phiếu tương lai và các quyền lựa chọn hợp đồng trái phiếu tương lai.

2.2. Các công cụ tài chính dựa trên vốn chủ sở hữu

Dưới góc nhìn chứng khoán, công cụ tài chính dựa trên vốn chủ sở hữu cũng được coi như là cổ phiếu. Các công cụ phái sinh được trao đổi trong danh mục này bao gồm quyền chọn cổ phiếu và hợp đồng tương lai vốn cổ phần. Các công cụ phái sinh OTC là quyền chọn cổ phiếu và các quyền chọn lai (Exotic Option).

Xem thêm: Đầu tư tài chính là gì? Các lưu ý cần biết khi đầu tư tài chính 

3. Cách lựa chọn các công cụ tài chính phù hợp

Như bạn có thể thấy, có rất nhiều loại và ví dụ khác nhau về các công cụ tài chính. Làm thế nào bạn có thể chọn phù hợp nhất cho nhu cầu đầu tư của bạn? Dưới đây là một số mẹo work247 bật mí cho bạncần ghi nhớ khi lựa chọn công cụ tài chính.

3.1. Đặt mục tiêu tài chính sát với thực tế.

Các công cụ tài chính có thể đưa bạn đi đúng hướng để đạt được các mục tiêu đầu tư của mình, nhưng trước tiên bạn phải xác định đúng được chúng. Những mục tiêu này có thể bao gồm các mục tiêu ngắn hạn như huy động vốn để tài trợ cho một dự án kinh doanh mới hoặc mục tiêu dài hạn như tài trợ cho việc nghỉ hưu sớm. Một số công cụ có xu hướng hướng đến ngắn hạn hơn, trong khi những công cụ khác lại đóng vai trò như là quỹ đầu tư dài hạn.

3.2. Phân tích lược đồ rủi ro của bạn

Tất cả chúng ta đều có các lược đồ rủi ro khác nhau, kết hợp các yếu tố tâm lý như khả năng chấp nhận rủi ro với các yêu cầu rủi ro dựa trên nhu cầu. Nếu bạn ưa thích rủi ro cao, các công cụ tài chính liên quan đến thị trường chứng khoán có thể là lựa chọn tốt hơn trái phiếu chính phủ rủi ro thấp với mức chi trả thấp hơn. Đương nhiên, khả năng chấp nhận rủi ro của bạn cũng cần được xem xét. Các chủ doanh nghiệp nhỏ có thể bị mất nguồn lực hạn chế, trong trường hợp đó, quỹ tương hỗ được quản lý dài hạn có thể là lựa chọn tốt nhất.

3.3. Hiểu lợi thế của từng công cụ tài chính

Mỗi loại công cụ tài chính đều có những ưu điểm và nhược điểm. Bạn nên so sánh các yếu tố như mục tiêu, mức độ rủi ro, quản lý và giới hạn thời gian trước khi đưa ra bất kỳ quyết định nào.

Đương nhiên, khi quyết định mức đầu tư ban đầu thì bạn nên cân nhắc về khả năng hoàn vốn đầu tư và đừng bao giờ đầu tư vào những hạng mục mà nếu không thành công thì đó sẽ là một thiệt hại lớn đối với doanh nghiệp.

Điều quan trọng là phải hiểu cách hoạt động của từng loại công cụ tài chính. Hãy nghiên cứu về quỹ tương hỗ hoặc giao dịch ngoại hối trước khi đầu tư. Những người mới tham gia đầu tư có thể lựa chọn tin tưởng vào các công cụ tài chính không phức tạp, chẳng hạn như quỹ tương hỗ.

Cuối cùng, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ của các nhà quản lý tài chính “lão luyện” khi có bất cứ sự nghi ngờ nào. Tốt nhất, bạn nên có một danh mục đầu tư đa dạng trong đó chứa một số loại công cụ tài chính cho mục đích phòng ngừa rủi ro.

Như vậy bạn đã hiểu được công cụ tài chính là gì và những loại công cụ tài chính phổ biến nhất hiện nay. Công cụ tài chính là một trong những vấn đề liên quan đến mọi hoạt động của doanh nghiệp cũng như tình hình cân đối tài chính của doanh nghiệp. Nhà đầu tư thông minh sẽ nắm bắt được những thông tin liên quan đến công cụ tài chính của các doanh nghiệp để quyết định có nên đầu tư vào các dự án của doanh nghiệp đó hay không. Đồng thời doanh nghiệp cũng cần phải lựa chọn công cụ tài chính phù hợp với tình trạng của doanh nghiệp mình.