Nghề nghiệp là gì? Thế nào là một định hướng nghề nghiệp
Tác giả: Nguyễn Minh Tâm 19-04-2024
Nghề nghiệp là gì? Mỗi người đều cần tìm kiếm cho mình một nghề nghiệp để có thể có được một cuộc sống ổn định. Chẳng phải ngẫu nhiên mà các trường THPT lại có hẳn những buổi định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Thế mới biết rằng nghề nghiệp nó quan trọng như thế nào với mỗi người và cả chính sự tồn tại của nhân loại. Thậm chí người ta còn nói rằng trong cuộc đời có 2 điều quan trọng nhất mà chúng ta không bao giờ được sai đó chính “Chọn đúng nghề để làm và chọn đúng người để cưới”. Vì vậy có thể nói nghề nghiệp và định hướng nghề nghiệp là một trong 2 việc ý nghĩa nhất của đời người.
1. Khái quát nghề nghiệp là gì
Nghề nghiệp nghĩa là gì? Hiểu một cách đơn giản, đó là một công việc mà sẽ gắn kết với chúng ta trong một thời gian dài, là những gì mà chúng ta chọn để có thể theo đuổi đam mê và kiếm ra tiền. Nhiều người cho đến nay vẫn có những sự nhầm lẫn giữa nghề nghiệp và công việc. Vậy điểm khác nhau của chúng là gì? Hãy cùng cắt nghĩa phân tích nghề nghiệp là từ gì nhé!
1.1. Từ nghề nghiệp là gì
Bản thân từ “nghề nghiệp” là một từ ghép được kết hợp từ 2 từ đơn có nghĩa là nghề và nghiệp. Thế nhưng do sự phổ biến khi sử dụng mà người ta thường gộp ý nghĩa của chúng lại. Vì thế, muốn có được một giải nghĩa đầy đủ về nghề nghiệp, chúng ta phải tách 2 thành tố trong từ này ra để phân tích nghề là gì nghiệp là gì?
Thứ nhất, “nghề” được hiểu là một công việc được làm cố định trong một khoảng thời gian. Trong tiếng Anh giữa “công việc” và “nghề” dường như không có sự phân biệt rõ ràng nhưng chúng ta có thể thấy rằng khi hỏi về công việc, người ta có xu hướng dùng động từ để diễn tả nó, trong khi đó hỏi về nghề được trả lời bằng một danh từ cụ thể. Ví dụ công việc của anh là dạy học nhưng nghề của anh là giáo viên. Từ ví dụ này chúng ta có thể thấy rằng từ “nghề” nhấn mạnh hơn về một chức danh được xã hội công nhân và nó có thời gian làm việc lâu dài và ổn định hơn. Đó là lý do vì sao khi một công việc nào đó có thể ổn định và tạo ra thu nhập dài lâu, thêm vào đó là có ích cho xã hội thì người ta mới gọi đó là “nghề”.
Thứ hai là từ “nghiệp”. Từ này trong Phật giáo nó chỉ nguyên nhân dẫn đến một hệ quả nào đó, thường người ta hãy dùng nó một ý nghĩa tiêu cực là một hành động xấu xa mà ai đó đã tạo ra. Tuy nhiên nếu đặt trong ý nghĩa Hán Nôm thì nghiệp là một dạng thể của “ngành” như các từ công nghiệp, nông nghiệp, lâm nghiệp, … Từ đây chúng ta có thể hiểu nghiệp là một từ bao trùm của nhiều lĩnh vực có liên quan, “nghiệp” trực tiếp tạo ra sản phẩm có thể là hữu hình, hoặc vô hình song đều chịu tác động của con người. Theo thời gian người ta bắt đầu dùng nghiệp để nói về công việc nhiều hơn với các từ “nghề nghiệp”, “sự nghiệp” hay “cơ nghiệp”.
Với 2 giải nghĩa tách chữ trên, khi kết hợp lại với nhau chúng ta có từ “nghề nghiệp” với ý nghĩa là một công việc đã được xã hội công nhận, có ích cho cộng đồng, tạo được ra của cải, thu nhập ổn định trong thời gian dài, đồng thời đó cũng là đích đến xác định khi lựa chọn công việc của nhiều người. Vậy nghề nghiệp là làm gì, có rất nhiều nghề nghiệp đang hiện có như: nghề giáo viên, nghề lao công, nghề công an, nghề bác sỹ, hay nghề kỹ sư, …
1.2. Ý nghĩa của nghề nghiệp là gì
Sau khi đã hiểu nghề và nghiệp là gì, thì chúng ta mới có thể nghiệm ra được ý nghĩa của nó. Đối với nhiều người, sự nghiệp có nghĩa là một phần của cuộc sống liên quan đến việc làm. Từ quan điểm nghề nghiệp, nó có nghĩa là tổng số các công việc khác nhau bạn có thể giữ trong suốt cuộc đời của bạn. Tuy nhiên, những định nghĩa này không hoàn toàn nắm bắt được ý nghĩa của sự nghiệp. Chúng tôi muốn bạn nghĩ về sự nghiệp theo cách rộng lớn hơn, bao quát cuộc sống hơn. Hãy nghĩ về những quyết định bạn đưa ra về một công việc hoặc một chuyên ngành đại học là những thành phần có giá trị của một quá trình suốt đời. Khi được nhìn theo cách này, sự nghiệp có thể được định nghĩa là tổng số các quyết định chỉ đạo các nỗ lực giáo dục, xã hội, kinh tế, chính trị và tinh thần của bạn và phản ánh các đặc điểm tính cách độc đáo và các giá trị cuộc sống cơ bản của bạn. Thật vậy, một quyết định nghề nghiệp nên được đưa ra rất cẩn thận, vì chúng sẽ ảnh hưởng đáng kể đến định hướng, sự hài lòng cá nhân và sự thỏa mãn của bạn trong cuộc sống.
2. Định hướng nghề nghiệp là gì
Vì nghề nghiệp là một mục đích công việc cuối cùng của mỗi người cho nên nó luôn cần có một định hướng nghề nghiệp. Định hướng nghề nghiệp đương nhiên luôn kèm theo tư duy nghề nghiệp là gì mà bạn sẽ cần dành thời gian để suy nghĩ và theo đuổi nó. Một định hướng nghề nghiệp có thể đề cập đến một vài điều khác nhau. Đầu tiên là phương pháp giới thiệu một công việc mới; một nhân viên mới có thể được hiển thị xung quanh văn phòng, được hỗ trợ điền vào một số giấy tờ nhất định hoặc được cung cấp một số bài thuyết trình liên quan đến công việc. Một loại định hướng nghề nghiệp khác đề cập đến hướng mà một cá nhân thực hiện, thông thái nghề nghiệp, trong suốt cuộc đời của mình. Nếu một cá nhân luôn chọn hoặc theo đuổi một loại công việc nhất định, hoặc một công việc trong một lĩnh vực cụ thể, thì đây có thể được xem là định hướng của người đó.
Định nghĩa đầu tiên về định hướng nghề nghiệp có phần ít phổ biến hơn, mặc dù một số công ty sử dụng thuật ngữ này khi đề cập đến tuyển dụng mới và thời gian đào tạo của họ. Mục đích của loại định hướng này là cho phép một cá nhân làm quen với công ty và vị trí mới của mình. Trong các công ty nơi các nhóm người được thuê cùng một lúc, định hướng thậm chí có thể kéo dài một vài ngày và có hình thức của một chương trình tương đối có tổ chức. Nó thường bao gồm các bài thuyết trình về những thứ như kế hoạch lợi ích, chính sách của công ty và thực hành làm việc an toàn, trong số những thứ khác. Nó cũng cung cấp cho nhân viên cơ hội để đặt câu hỏi và bắt đầu đào tạo cho vị trí cụ thể của họ.
Loại định hướng nghề nghiệp thứ hai là định nghĩa phổ biến hơn. Điều này đề cập đến sở thích và lựa chọn công việc của một cá nhân, hoặc cách người đó định hướng anh ta hoặc cô ta trong sự nghiệp của mình trong suốt cuộc đời. Nhiều cá nhân tự nhiên phát triển một mô hình sở thích công việc dựa trên không chỉ sở thích của họ, mà trên cách họ thích làm việc. Ví dụ, một số người thực sự thích làm việc như một phần của nhóm, trong khi những người khác làm việc độc lập tốt hơn. Một số người thích sáng tạo, trong khi những người khác muốn có một bộ nhiệm vụ cụ thể để hoàn thành mỗi ngày. Mỗi khía cạnh tính cách này có thể giúp tạo nên một định hướng nghề nghiệp.
Ở Việt Nam, vào thời điểm năm lớp 12, hay còn gọi là cuối cấp, nhà trường luôn tổ chức các buổi định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Các bạn học sinh sẽ được hỏi một câu hỏi chung là “định hướng nghề nghiệp của em là gì?”, thực chất là muốn tìm hiểu về mong muốn của các em để giáo viên và những người có kinh nghiệm đi trước có thể hướng dẫn, và vẽ lối để các em đi đúng đường. Các buổi định hướng nghề nghiệp này thường chủ yếu xoay quanh sở thích về môn học cũng như những điều mà các em cảm thấy vui vẻ nhất. Thực chất đặt những buổi giáo dục như thế này trong chương trình lớp 12 là hợp lý bởi lẽ đây là giai đoạn nước rút để các em lựa chọn trường đại học cho mình. Có nhiều người chắc chắn sẽ không chọn con đường đại học thế nhưng nó là con đường ngắn nhất giúp chúng ta có một sự nghiệp thành công.
3. Những cơ hội nghề nghiệp hiện nay cho người lao động
3.1. Sự nghiệp và cơ hội nghề nghiệp là gì
Cơ hội nghề nghiệp là những thời cơ quan trọng vào một thời điểm nào đó mang đến may mắn giúp bạn có được sự nghiệp thành công. Cơ hội nghề nghiệp là những gì đến với bạn vào lúc mà bạn không ngờ đến cũng có thể nằm trong kế hoạch của bạn. Có những người có được cơ hội nghề nghiệp từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, cũng có những người phải đánh đổi bằng tất cả sự nỗ lực, thất bại và chứng minh để có thể chạm tay được vào cơ hội đó. Vậy nên cơ hội không chỉ đơn giản là may mắn, là thời cơ mà còn là quá trình phấn đấu của mỗi người. Điều này nó đúng với bản chất của một nghề nghiệp và là sự khác biệt giữa nghề nghiệp và một việc làm đơn thuần. Từ cơ hội cũng là con đường ngắn nhất dẫn đến một sự nghiệp thành công.
Sự nghiệp thành công thực sự phụ thuộc vào từng cá nhân. Đối với một số người, thành công trong sự nghiệp được đo bằng tích lũy tài chính và vật chất. Những người khác thành công sự nghiệp dựa trên sự công nhận và phổ biến. Vẫn còn những người khác tin rằng thành công nghề nghiệp thực sự chỉ đến từ việc giúp đỡ người khác hoặc đóng góp cho xã hội. Thành công trong sự nghiệp có thể đến khi bạn đạt được sự hài lòng bên trong thông qua việc tiếp tục thực hiện những điều sau:
- Giá trị cuộc sống sâu sắc và đáng trân trọng nhất của bạn trong mọi nỗ lực lớn (nghĩa là, nhà, cơ quan, trường học và giải trí)
- Cơ hội và cảm hứng của bạn để sử dụng và phát triển các kỹ năng hiện tại và mong muốn
- Sự phấn khích của bạn về những thành tựu trong quá khứ, hiện tại và tương lai
3.2. Những cơ hội nghề nghiệp “hot” nhất hiện nay
Việt Nam hiện nay với sự hội nhập quốc tế cùng với những thuận lợi sẵn có đã bắt đầu có nhiều hơn những cơ hội nghề nghiệp. Bao gồm trong đó là cả những ngành nghề đã có lâu đời cho đến những cơ hội mới từ xu thế thế giới. Các bạn có thể tham khảo sau:
Giáo viên: Giáo viên luôn được xếp vào nhóm nghề nghiệp có mức lương ổn định và được mọi người trọng vọng trong xã hội. Hiện nay, Việt Nam không chỉ đa dạng các cấp học từ mầm non cho đến đại học và còn phổ biến hơn các trung tâm đào tạo tư nhân cùng với đó là hệ thống trường học tư. Từ đó mở ra rất nhiều cơ hội cho những bạn theo đuổi nghề dạy học có thể lựa chọn. Không những thế nghề giáo viên còn có ở khắp nơi trên 63 tỉnh thành cả nước.
Thiết kế: Thiết kế là một nghề mới được học hỏi và phát triển từ những bản lề có sẵn của Việt Nam. Thiết kế hiện nay cũng là một công việc đem lại một mức thu nhập “khủng”. Các bạn có thể lựa chọn các loại công việc thiết kế khác nhau như: thiết kế nội thất, thiết kế đồ họa, thiết kế thời trang, thiết kế website, thiết kế in ấn, … Với sự hỗ trợ của công nghệ cao, nghề thiết kế đang có những lợi thế và cơ hội để có thể phát triển hơn nữa trong tương lai gần.
Nghiên cứu và phân tích thị trường: Đây là một nghề rất mới ở thị trường việc làm Việt Nam trong những năm trở lại đây. Nó gần như là một nghề “hỗ trợ” tích cực cho sự phát triển của doanh nghiệp ở Việt Nam. Công việc khá “kén” khu vực và công ty thuê bởi vì chi phí để thuê những nhân viên nghiên cứu và phân tích thị trường này rất cao. Cùng với đó những người theo đuổi nghề nghiệp cũng bắt buộc phải có một trường kiến thức sâu rộng. Nghề này đang có những tín hiệu khá mạnh mẽ và cả triển vọng rất cao.
MMO: Viết tắt của Making money online - nghĩa là kiếm tiền từ việc online. Nó bắt đầu chỉ là một công việc, hay là thú vui quay những clip, viết những gì mình nghĩ lên trên mạng. Thế nhưng dần dần nhiều người nhận ra được “kho vàng không đáy” từ việc online này nên nó trở thành một nghề khá “hot”, đặc biệt là cho giới trẻ. Những vlogger, những reviewer, streamer, ... ở Việt Nam hiện nay có thể kiếm được vài chục đến vài trăm triệu một tháng. Và nhiều người cũng bắt đầu theo đuổi sự nghiệp MMO này, thậm chí các trường đào tạo cũng dần phổ cập môn học này trong chương trình dạy của họ.
Trên đây là tất cả những kiến thức mà bạn cần có về nghề nghiệp là gì. Hy vọng nó sẽ giúp ích bạn trong việc định hướng sự nghiệp của bản thân mình ở hiện tại và tương lai!