Bảo lãnh đối ứng là gì? Quy định pháp luật về vấn đề này ra sao?

1. Định nghĩa chung cho bảo lãnh đối ứng là gì?

Bảo lãnh đối ứng được hiểu cơ bản nhất là bảo lãnh ngân hàng mà theo đó, các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài sẽ chịu trách nhiệm cam kết về nghĩa vụ tài chính cho bên bảo lãnh. Ngân hàng nước ngoài hay tổ chức tín dụng chính là bên bảo lãnh đối ứng họ sử dụng khả năng của mình để bảo lãnh khoản vay cho khách hàng, trong trường hợp bên bảo lãnh phải thực hiện trả thay cho khách hàng của bảo lãnh đối ứng nếu khách hàng này không thực hiện nghĩa vụ của mình. Vậy bên bảo lãnh đối ứng là gì? Bên bảo lãnh đối ứng thường chính là ngân hàng. Bảo lãnh đối ứng tiếng anh là counter guarantee.

Bảo lãnh đối ứng giúp đảm bảo nguồn tài chính được điều tiết, quay lại được đưa ra bởi một bên có nghĩa vụ để bồi thường khi bên được bảo lãnh không thực hiện trọn vẹn nghĩa vụ tài chính của mình. Điều này giúp đảm bảo sự an toàn trong hợp đồng ba bên. Bảo lãnh đối ứng là một hợp đồng động lập, tách biệt với hợp đồng cơ bản của nó.

Bảo lãnh đối ứng cũng có thể được định nghĩa là một văn bản cam kết mà ngân hàng, theo yêu cầu của khách hàng (người nộp đơn), cam kết không thể hủy bỏ việc trả một khoản tiền cho bên thứ ba (người thụ hưởng) khi nhận được yêu cầu tuân thủ người thụ hưởng thông báo cho ngân hàng rằng người nộp đơn không thực hiện nghĩa vụ của mình theo hợp đồng thương mại cơ bản.

Theo định nghĩa, ngân hàng không đảm bảo thực hiện nghĩa vụ thực tế của người nộp đơn theo hợp đồng. Nó chỉ cam kết tự trả, toàn bộ hoặc một phần, số tiền được nêu trong bảo lãnh. Trong trường hợp phổ biến nhất, bảo lãnh liên quan đến các bên sau:

- Người nộp đơn: bên có nghĩa vụ theo mối quan hệ cơ bản được hỗ trợ bởi bảo lãnh.

- Người thụ hưởng: bên ủng hộ việc bảo lãnh được ban hành.

- Người bảo lãnh: ngân hàng phát hành bảo lãnh và cam kết tự thanh toán khi nhận được yêu cầu thanh toán tuân thủ.

Trong một số trường hợp có thể có một người bảo lãnh đối ứng đảm bảo nghĩa vụ ngân hàng của người bảo lãnh. Nếu vậy, người bảo lãnh đối ứng (ngân hàng) phát hành bảo lãnh đối ứng có lợi cho ngân hàng, người sẽ cam kết thanh toán cho người thụ hưởng.

Loại bảo lãnh chính: Trái phiếu thầu, trái phiếu đấu thầu/ bảo lãnh; Trái phiếu/ Bảo lãnh thực hiện; Bảo lãnh tạm ứng; Bảo đảm hải quan; Bảo mật cho hạn mức tín dụng; Đảm bảo duy trì; Đảm bảo bảo hành; In Thêm vào mục yêu thích.

Một minh chứng dễ hiểu nhất về bảo lãnh đối ứng vietcombank như sau: Đó là dựa trên yêu cầu của khách hàng, ngân hàng Vietcombank sẽ xem xét và đưa ra những cam kết bằng văn bản cho bên thứ ba theo những yêu cầu hay chỉ định từ phía khách hàng của ngân hàng. Nhằm đảm bảo người thụ hưởng, người thực hiện tài chính, … Bảo lãnh đối ứng là cam kết của Vietcombank đối với nghĩa vụ tài chính đối với người bảo lãnh trong trường hợp người bảo lãnh phải thanh toán thay cho khách hàng. Đây chính là cam kết về nghĩa vụ tài chính đối với người bảo lãnh trong trường hợp người bảo lãnh phải trả tiền cho khách hàng thay cho khách hàng đối với người bảo lãnh trong trường hợp người bảo lãnh phải trả tiền cho khách hàng thay cho khách hàng.

Mặt khác, bảo lãnh đối ứng được phát hành bởi ngân hàng được chỉ định thường được đặt tài cùng một quốc giá với cùng một giám đốc ngân hàng để thuyết phục ngân hàng bảo lãnh thường được đặt tại cùng một quốc gia với người thụ hưởng để đảm bảo bảo lãnh ngân hàng có kết quả với người thụ hưởng. Đây là hai cơ sở độc lập và riêng biệt.

Xem thêm: Việc làm ngân hàng tại Hà Nội

2. Bảo lãnh đối ứng và một số vấn đề liên quan

2.1. Mục đích thực hiện bảo lãnh đối ứng

Bảo lãnh đối ứng được thực hiện nhằm đảm bảo nghĩa vụ tham gia tài chính của các bên liên quan. Bên cạnh đó, bảo lãnh đối ứng cũng được thực hiện nhằm đảm bảo cho việc thực hiện các hợp đồng tài chính quốc tế được cam kết cụ thể bằng văn bản do quy hỗ trợ phát triển cấp cho bên nhận bảo lãnh để đảm bảo nghĩa vụ thực hiện của bên được bảo lãnh với bên tài chính cho vay.

Bảo lãnh đối ứng là hình thức bảo lãnh, do Quỹ hỗ trợ phát triển cấp cho tổ chức tín dụng, yêu cầu bên bảo lãnh thực hiện nghĩa vụ của các đơn vị là đối tượng được bảo lãnh tham gia đấu thầu hoặc bảo lãnh thực hiện hợp đồng xuất khẩu của Quỹ hỗ trợ phát triển. Trong trường hợp phát sinh nghĩa vụ bảo lãnh, phải được thực hiện bởi tổ chức tín dụng, Quỹ hỗ trợ phát triển phải thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh đối ứng đối với tổ chức tín dụng. Hợp đồng bảo lãnh là một thỏa thuận bằng văn bản giữa Quỹ hỗ trợ phát triển và bên được bảo lãnh, về các quyền và nghĩa vụ của các bên liên quan trong bảo lãnh và trả nợ. Các tổ chức tín dụng có nghĩa là các tổ chức tín dụng được thành lập và hoạt động theo quy định của Luật các tổ chức tín dụng.

2.2. Quy định của luật pháp về Bảo lãnh đối ứng với đối tượng vay và cho vay

Theo quy định của pháp luật, đối tượng nhận cho vay, đối tượng, vay cần đáp ứng những yêu cầu sau:

2.2.1. Quy định về vấn đề vay và cho vay

Đối tượng cho vay: phải tuân thủ các quy định tại Điều 6 của Quy chế tín dụng hỗ trợ xuất khẩu, được ban hành cùng với Quyết định số 33/2024 / 2024-QĐ / ngày 9 tháng 9 năm 2024 của Thủ tướng Chính phủ.

Trong trường hợp doanh nghiệp Việt Nam vay vốn để góp vốn liên doanh với bên nước ngoài để sản xuất, gia công hoặc đặt hàng sản xuất hàng hóa xuất khẩu thì phải đáp ứng hai yêu cầu sau:

- Dự án liên doanh phải được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép đầu tư theo quy định của pháp luật.

- Giá trị xuất khẩu theo kế hoạch bán sản phẩm của dự án liên doanh chiếm ít nhất 80% doanh thu hàng năm.

Mức vốn cho vay: được thực hiện theo quy định tại Điều 8 của Quy chế tín dụng hỗ trợ xuất khẩu, được ban hành cùng với Quyết định số 33/2024 / 2024-QĐ / ngày 9 tháng 9 năm 2024 của Thủ tướng Chính phủ. Trong trường hợp vay vốn để góp vốn vào liên doanh, mức vốn vay tối đa bằng 90% vốn góp của doanh nghiệp Việt Nam ghi trong giấy phép đầu tư.

Tài sản bảo đảm tiền vay: được thực hiện theo quy định tại Điều 12 của Quy chế tín dụng hỗ trợ xuất khẩu, được ban hành cùng với Quyết định số 33/2024 / 2024-QĐ / ngày 9 tháng 9 năm 2024 của Thủ tướng Chính phủ. Trong trường hợp vay vốn để góp vào liên doanh, đơn vị liên quan phải có tài sản để thế chấp hoặc cầm cố, với giá trị bằng ít nhất 30% số tiền vốn vay.

2.2.2. Quy định về lãi suất cho vay

Đối tượng được hưởng hỗ trợ lãi suất sau đầu tư: tuân thủ các quy định tại Điều 13 của Quy chế tín dụng hỗ trợ xuất khẩu, được ban hành cùng với Quyết định số 33/2024 / 2024 / QĐ-ngày 9 tháng 9 năm 2024 của Thủ tướng Chính phủ.

Nguyên tắc xác định hỗ trợ lãi suất sau đầu tư:  Mức hỗ trợ lãi suất sau đầu tư cho các dự án được xác định dựa trên mức chênh lệch giữa các tổ chức tín dụng Lãi suất cho vay và lãi suất tín dụng đầu tư phát triển của Nhà nước theo các nguyên tắc sau:

+ Mức như vậy sẽ được áp dụng cho cả các dự án vay vốn bằng nội tệ và những người vay vốn bằng ngoại tệ từ các tổ chức tín dụng.

+ Chênh lệch lãi suất để tính các mức hỗ trợ lãi suất sau đầu tư sẽ bằng tối đa 50% mức lãi suất tín dụng đầu tư phát triển của Bang.

- Thời hạn cho vay thực tế để tính hỗ trợ lãi suất sau đầu tư là khoảng thời gian từ ngày nhận nợ đến ngày trả nợ gốc đến hạn cho tổ chức tín dụng, được xác định theo các nguyên tắc sau:

+ Việc xác định thời hạn cho vay thực tế để hỗ trợ lãi suất sau đầu tư được dựa trên thời gian nhận vốn vay như ghi trong hợp đồng vay và thời điểm trả nợ gốc của đơn vị liên quan cho tổ chức tín dụng, như đã ghi trong chứng từ trả nợ.

+ Khoảng thời gian giữa lần trả nợ gốc đáo hạn đầu tiên và khoản giải ngân vốn vay đầu tiên được sử dụng để tính thời hạn vay thực tế của khoản nợ gốc trả nợ lần đầu, làm cơ sở cho việc tính toán và xác định ngược các điều khoản cho vay thực tế của số tiền gốc nợ phải trả sau đó.

- Đối với các dự án vay vốn bằng ngoại tệ, các mức hỗ trợ lãi suất sau đầu tư sẽ được xác định bằng loại tiền gốc. Điều đó, cùng với tỷ giá trung bình USD / VND trên thị trường liên ngân hàng hoặc tỷ giá chéo áp dụng cho các loại ngoại tệ khác nhau và đồng Việt Nam do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố tại thời điểm cung cấp tiền hỗ trợ, sẽ làm cơ sở cho xác định mức hỗ trợ lãi suất sau đầu tư bằng đồng Việt Nam cho các dự án.

Xem thêm: RWA là gì? Hiểu chính xác về tài sản rủi ro trong ngân hàng

2.2.3. Quy định về đảm bảo tín dụng đầu tư trong bão lãnh đối ứng

Đối tượng có đủ điều kiện để bảo lãnh vay vốn đầu tư phải tuân thủ các quy định tại Điều 16 của Quy chế tín dụng hỗ trợ xuất khẩu, được ban hành kèm theo Quyết định số 33/2024 / 2024-QĐ của Thủ tướng Chính phủ ngày 10 tháng 9 năm 2024.

Xử lý trách nhiệm tài chính khi nhà đầu tư không trả được nợ đúng hạn: Khi các đơn vị không thể trả nợ theo hợp đồng tín dụng đã ký, các tổ chức tín dụng cho vay vốn sẽ phối hợp với Quỹ hỗ trợ phát triển và các cơ quan liên quan trong việc áp dụng các biện pháp theo quy định của pháp luật để giám sát và đẩy nhanh việc thu hồi nợ từ việc vay vốn đơn vị hoặc cho phép các đơn vị này sắp xếp lại các khoản nợ theo quy định của các tổ chức tín dụng.

Sau khi áp dụng các biện pháp thu hồi nợ, nếu các đơn vị vay vốn vẫn không có đủ nguồn vốn để trả nợ đúng tiến độ thì sẽ áp dụng các biện pháp xử lý sau:

- Vào ngày cuối cùng của mỗi quý, các tổ chức tín dụng cho vay vốn phải thông báo bằng văn bản cho Quỹ hỗ trợ phát triển về số vốn cho vay quá hạn phát sinh trong quý.

- Quỹ hỗ trợ phát triển sẽ tiến hành kiểm tra và trong vòng 15 ngày, phải hoàn trả cho các tổ chức tín dụng số tiền bằng 50% số vốn cho vay quá hạn phát sinh trong quý đó. Tổng số tiền được Quỹ hỗ trợ phát triển trả cho các tổ chức tín dụng thay mặt cho các đơn vị tín dụng bằng 50% tổng số nợ quá hạn phát sinh trong các dự án, tuy nhiên, không được vượt quá 50% mức bảo lãnh đã thỏa thuận trong các hợp đồng bảo lãnh giữa Quỹ hỗ trợ phát triển và các đơn vị tương ứng.

Trong trường hợp Quỹ Hỗ trợ Phát triển chỉ bảo lãnh một phần vốn vay của dự án, số tiền mà Quỹ Hỗ trợ Phát triển sẽ trả cho tổ chức tín dụng có liên quan cũng được xác định theo tỷ lệ số vốn được đảm bảo trên tổng số vốn đầu tư của dự án, dựa trên nguyên tắc nêu trên.

- Các đơn vị vay vốn phải thừa nhận các khoản nợ bắt buộc với Quỹ hỗ trợ phát triển liên quan đến số tiền mà bên sau đã trả cho họ với mức lãi suất 130% của các tổ chức tín dụng cho vay lãi suất hiện đang áp dụng cho các khoản vay của họ.

- Khi có nguồn vốn để trả nợ, các đơn vị phải trả nợ đồng thời cho các tổ chức tín dụng và Quỹ hỗ trợ phát triển theo tỷ lệ bằng nhau (50:50).

- Tài sản tạo ra sau đầu tư được quản lý bởi các tổ chức tín dụng. Trong trường hợp tài sản tạo ra sau đầu tư phải được xử lý để trả nợ quá hạn, tiền thu được từ việc xử lý tài sản cũng phải được trả cho các tổ chức tín dụng và Quỹ hỗ trợ phát triển theo tỷ lệ bằng nhau (50:50).

Xem thêm: Tài khoản đối ứng là gì? Những điều cần biết về tài khoản đối ứng

2.2.4. Quy định bảo lãnh đối ứng với trường hợp vay ngắn hạn

Nguyên tắc cho vay:

- Việc cho vay vốn ngắn hạn hỗ trợ xuất khẩu được thực hiện đối với từng hợp đồng xuất khẩu được ký giữa đơn vị và nhà nhập khẩu.

- Tại mỗi thời điểm, hợp đồng xuất khẩu chỉ có thể áp dụng một hình thức cho vay vốn ngắn hạn (các khoản vay được cấp trước hoặc sau khi giao hàng).

Mức vốn vay:

- Cho vay trước khi giao hàng: sau khi ký hợp đồng xuất khẩu, đơn vị liên quan có thể vay vốn để mua nguyên liệu, nguyên liệu và các yếu tố sản xuất khác để thực hiện hợp đồng xuất khẩu. Mức vốn vay không được vượt quá 70% giá trị hợp đồng xuất khẩu. Trong trường hợp nhà nhập khẩu đã mở L/C, mức cho vay sẽ bằng tối đa 80% giá trị của L/C có hiệu lực.

- Cho vay sau khi giao hàng được áp dụng khi một đơn vị có hóa đơn trao đổi hợp lệ hoặc bộ chứng từ hàng hóa xuất khẩu. Mức cho vay không vượt quá 90% giá trị của các hóa đơn chứng từ trao đổi hoặc xuất khẩu hợp lệ được thiết lập.

Hy vọng rằng thông qua những nội dung này bạn đã nắm được kiến thức cơ bản về bảo lãnh đối ứng và một số vấn đề liên quan đến bảo lãnh đối ứng.