Phương pháp tự học là gì? Kỹ năng cần và đủ cho mọi đối tượng

1. Khái niệm phương pháp tự học là gì?

Tự học có thể là một khái niệm còn quá mơ hồ, vì trên thực tế, không có một tài liệu chính thống nào định nghĩa về tự học. Đơn giản, hiểu một cách nôm na, tự học là quá trình chúng ta tự tiếp thu, bồi dưỡng và trau dồi kiến thức mà không thông qua một lớp học, một người hướng dẫn trực tiếp nào cả. Trong cuộc sách của Nguyễn Cảnh Toàn bàn về “Quá trình dạy - Tự học” đã định nghĩa tự học là một quá trình tư duy, tự động não và sử dụng các chất xám kết hợp với những kỹ thuật cá nhân, về phẩm chất và cả tố chất của bản thân để tiếp thu hoặc am hiểu thành thạo một khía cạnh hay lĩnh vực nào đó trong cuộc sống.

Nhìn chung, khái niệm tự học có thể mang lại rất nhiều quan điểm từ các góc nhìn của các chuyên gia khác nhau. Nhưng suy cho cùng, những định nghĩa về sự tự học luôn có một điểm chung trong đặc trưng, đó chính là tính chủ động và linh hoạt. Nếu như bằng các phương pháp học tập truyền thống, bạn sẽ phải lên lớp, sẽ được truyền tải các tri thức theo khuôn mẫu bài giảng của các giáo viên hay giảng viên. Thì tự học đề cao đến phương pháp tìm kiếm và chủ động học hỏi, trau dồi các kiến thức mới mà không cần đến bất kỳ một người hướng dẫn trực tiếp nào bên ngoài.

Cuối cùng, trong sự nghiệp đi tìm những điều mới mẻ của thế giới tri thức, phương pháp tự học bao giờ cũng được đề cao. Những cá nhân ưa chuộng và yêu thích các phương pháp tự học, thường là những cá nhân có sự tự giác không hề nhỏ, họ tự kỷ luật bản thân và vượt qua những rào cản về độ khó kiến thức một cách dễ dàng.

Việc làm giáo dục

2. Tại sao tự học lại được đề cao về tầm quan trọng và vai trò?

Tầm quan trọng của phương pháp tự học không chỉ đối với cá nhân các bạn sinh viên, học sinh mà còn tác động đến phụ huynh cũng như nhà trường. Cụ thể như sau:

- Đối với cá nhân học sinh

Đối diện với các hệ thống kiến thức mà người học chưa thực sự hiểu rõ hoặc đối mặt với các kỳ thi, bài kiểm tra quan trọng, phương pháp tự học luôn luôn là cần thiết với các em học sinh, sinh viên. Theo đó, phương pháp này sẽ giúp các em chủ động trong quá trình ôn luyện, củng cố các nền tảng hay bù đắp các lỗ hổng về kiến thức trước đó.

Thông qua phương pháp tự học, các bạn trẻ sẽ khám phá được những chân trời mới lạ trong đại dương mênh mông kiến thức. Đó là những khía cạnh tri thức mà các bạn chưa từng có cơ hội được giảng dạy hay tiếp cận. Bên cạnh đó, phương pháp tự học nếu được sử dụng một cách nhuần nhuyễn, thường xuyên, sẽ là cơ sở hình thành nên các phẩm chất tốt đẹp cho các bạn trẻ, điển hình là sự tự giác, sự ham học hỏi, hỗ trợ cho công việc cũng như cuộc sống ở tương lai.

Phương pháp tự học mở ra cho các bạn trẻ một không gian học tập đề cao tính cá nhân, ưu tiên sự yên tĩnh và đặc trưng tiếp cận tri thức của các bạn. Trong phương pháp tự học, bạn sẽ không phải học tập theo những khuôn khổ giảng dạy gò bó, chỉ cần tự tạo không gian và cách học cho riêng mình, bạn sẽ biết cách thu về kiến thức nhanh nhất theo cách riêng của bạn.

Phương pháp tự học cũng giúp bạn tự tạo ra các không gian làm quen, xây dựng và phát triển các mối quan hệ có những nét đặc trưng tương đồng. Từ đó, bạn có thể học hỏi ở các mối quan hệ đó ít nhiều những điều ý nghĩa trong cuộc sống.

- Đối với phụ huynh

Phương pháp tự học được cho là tạo dựng được niềm tin về con em của mình trong nhận thức của các bậc cha mẹ. Trên thực tế, trong cuộc sống hàng ngày, các bậc cha mẹ sẽ cảm thấy mình không cần mất quá nhiều thời gian đôn đốc việc học tập của con cái, thậm chí là rất tự hào về tính ham học của con nếu như họ trông thấy con mình thường xuyên ngồi vào bàn học mà không cần ai nhắc nhở.

Khi các bậc cha mẹ cảm thấy những lời khuyên của họ đã trở nên thừa thãi khi con của họ đã trở nên chủ động trong việc học tập. Họ sẽ chủ  động bỏ qua quãng thời gian nhắc nhở và đốc thúc con của họ học hành. Thay vào đó, họ có thể sẽ chủ động tập trung vào việc đầu tư các vật tư, trang thiết bị hay đơn giản là thiết lập các điều kiện học tập tốt hơn cho con của họ.

Niềm tự hào và sự hạnh phúc khi thấy việc học của con cái không trở thành những “gánh nặng” khó kiểm soát sẽ làm cho các bậc cha mẹ yên tâm hơn để làm việc và quan tâm đến các mối quan hệ xã hội ngoài gia đình.

- Đối với nhà trường

Phương pháp tự học được áp dụng với các cá nhân sẽ phần nào rèn luyện đức tính tự giác cao trong quá trình nghe giảng về lớp học của họ. Điều này giảm thiểu được những khó khăn của nhà trường, giúp họ dành thời gian để đầu tư hơn về phương pháp giảng dạy, điều kiện học tập và nội dung bài giảng.

Đối với các học sinh, sinh viên có ý thức tự học cao, những người trực tiếp hướng dẫn họ là các thầy cô sẽ luôn cảm thấy tự hào, không còn cảm giác mệt mỏi và áp lực mỗi khi đến lớp. Đồng thời, nó cũng giúp họ ít vất vả hơn vì học sinh của họ dường như thông minh hơn, tiếp thu nhanh hơn trong quá trình họ dạy học.

Tìm việc làm giáo viên

3. Kế hoạch và phương pháp tự học mang lại hiệu quả cao

Khái niệm phương pháp tự học là gì đã giúp chúng ta được khai sáng hơn về con đường chinh phục biển rộng tri thức của mình. Nhưng làm thế nào để tự học mà mang lại hiệu quả đáng mong đợi? Hãy cùng work247.vn phân tích về kế hoạch và phương pháp học tập cụ thể nhé!

3.1. Xây dựng kế hoạch tự học khoa học

Cái gì do bản thân chủ động, như chủ động học tập, chủ động làm việc,... cũng đều cần đến một mục tiêu, một định hướng, một lộ trình hay chính xác là một kế hoạch cụ thể. Kế hoạch càng cụ thể sẽ hỗ trợ bạn thu về kết quả càng cao trong quá trình triển khai phương pháp tự học. Kế hoạch về tự học phải được thiết lập từ thói quen, không gian cho đến thời gian, tâm lý,... nhằm mục tiêu đạt được sự tiến bộ cao nhất. Nói chính xác, khi hiểu đúng bản chất về phương pháp tự học là gì? Bạn sẽ càng trở thành “chuyên gia” trong hành trình tự học của chính mình.

Đối với cách thức học, cần đề cao tính đổi mới và liên tục sáng tạo cũng như cập nhật, nhằm tìm ra các cách thức tiếp cận kiến thức phù hợp nhất. Cách thức học tác động rất lớn đến kết quả tiếp thu của bạn. Vì vậy, hãy đầu tư cho cách học của mình nhé. Hãy ghi nhớ, chỉ khi lòng nhiệt huyết và sự hứng thú của bạn chú tâm vào việc học, chủ đề kiến thức mà bạn hướng đến thì mới mang đến những thành tích học tập xứng đáng, đẩy cao năng suất và thái độ học tập của bạn.

Cuối cùng, trong khi thực hiện kế hoạch tự học, hãy tạo ra một sự kỷ cương, những luật lệ mà bạn tự xây dựng, đồng thời cũng là người duy nhất thực hiện chúng. Học tập nên thoải mái, nhưng thoải mái không có nghĩa là cho phép sự tự do hay lười biếng. Hãy nỗ lực trong việc tham khảo hoặc nhờ sự giúp đỡ về việc giám sát hoặc theo dõi đánh giá từ các cá nhân khác trong quá trình phát huy tính tự học của bạn. Hay đơn giản cách bạn tuân thủ giờ giấc, kiến thức tiếp thu mỗi ngày bất kể bạn đang mệt mỏi hay gặp phải áp lực nào đi chăng nữa.

3.2. Thiết kế phương pháp tự học có chất lượng

Mặc dù mỗi một cá nhân sẽ tự chủ động tìm ra các cách thức tự học cho riêng mình. Tuy nhiên suy cho cùng, có một vài tiêu chuẩn định hình nên bản chất về sự tự học mà bạn cần tham khảo hoặc thậm chí là tuân thủ nếu muốn đạt được những mục tiêu đã đặt ra trước đó.

- Đề cao sự quyết tâm, kiên trì và lòng nhẫn nại

Những thứ cần sự chủ động và tự giác bao giờ cũng khó, điển hình là sự tự học. Tự học không đơn giản như cách bạn tắt điện thoại, để chế độ yên lặng, ngồi vào bàn học và bắt đầu đọc một cuốn sách. Mà trên thực tế, phương pháp tự học luôn đề cao việc xây dựng các tư duy khoa học, sáng tạo và tinh chỉnh sao cho phù hợp với bản thân mình nhất. Và dù cho, phương pháp của bạn có là gì đi chẳng nữa, hay phương pháp của người khác áp dụng có là gì đi chăng nữa, thì sự tự học của bạn cũng phải chú trọng về mức độ quyết tâm, kiên trì và sự nhẫn nại. Quyết tâm cao độ để đạt được điểm tối đa trong bài kiểm tra, kiên trì khi tự học nhưng chưa mang lại kết quả gì xứng đáng,... Nếu sau quá trình rèn luyện tính tự học, bạn vẫn nhận ra phương pháp này nên được phát triển hơn nữa, thì work247.vn tin rằng trước sau bạn cũng sẽ về đích của chính mình.

- Đề cao tính kỷ luật

Kỷ luật luôn là đức tính được đề cao trong mọi hoạt động xung quanh cuộc sống của chúng ta. Đừng nghĩ rằng, kỷ luật chỉ đáng được tôn trọng khi trong một môi trường tập thể, mà chính xác, khi bạn ở một mình, kỷ luật cũng cần sự tôn nghiêm không kém. Đặc biệt trong khi sử dụng phương pháp tự học, bạn sẽ phải thực hiện quá trình tiếp thu kiến thức đa phần là một mình, ít chịu sự giám sát hay theo dõi từ các cá nhân khác. Vì vậy, nếu không có tính kỷ luật, bạn sẽ dễ dàng bị sa vào các cám dỗ, các tác động không mong muốn ảnh hưởng đến quá trình tự học. Cuối cùng, không chỉ trong quá trình tự học, mà trong bất kỳ một khía cạnh nào của cuộc sống, bạn vẫn nên đề cao đức tính này bạn nhé.

- Tiếp cận tài liệu học tập một cách khoa học

Đôi khi bạn sẽ không thể đủ thời gian để tiếp cận các tri thức trên lớp học một cách đầy đủ và hoàn hảo nhất. Điều quan trọng ở đây là, hãy chủ động tìm kiếm các tài liệu được nhắc đến trong quá trình giảng dạy của các giáo viên trong quá trình tự học của bạn. Có rất nhiều kênh để bạn có thể khám phá các tài liệu, chẳng hạn như internet, sách báo, tư liệu tổng hợp,... Điều này sẽ giúp bạn hiểu một cách rõ ràng và đầy đủ hơn, thậm chí là chuyên sâu hơn về các kiến thức trong các tài liệu đó.

Trên thực tế, không quá dễ dàng khi tìm hiểu những tài liệu có ý nghĩa về học thuật và phục vụ cho việc tiếp cận các chuyên môn mà bạn mong muốn. Nhưng hãy tin rằng, khi bạn thực sự hạ quyết tâm, bạn có nhu cầu rất lớn về việc chinh phục những mảng kiến thức ở khối tảng băng chìm, bạn sẽ tìm ra được các tài liệu đó mà thôi. Trong thời gian đầu, việc tìm kiếm các nguồn tham khảo có thể còn khó khăn với bạn, nhưng nếu duy trì chúng trong một thời gian dài, thì việc tìm kiếm sẽ trở nên thuận lợi hơn rất nhiều. Song song với việc tìm kiếm tài liệu, trong phương pháp tự học, bạn cũng nên chủ động đánh giá tầm hiểu biết của mình thông qua các bài tự kiểm tra. Đó chính là cách tốt nhất để bạn phát hiện năng lực cũng như các lỗ hổng kiến thức của bản thân. Từ đó, hoàn thiện và củng cố dần dần chuyên môn bản thân bạn nhé.

- Liên tục củng cố và rèn luyện kiến thức

Đừng tự học một cách hời hợt, vì chắc chắn những kiến thức hời hợt là những kiến thức dễ bay màu. Bạn sẽ chỉ hiểu hôm nay và quên vào ngày mai nếu như tron quá trình học, bạn không thực sự chú tâm vào cách hiểu. Muốn hiểu lâu, hiểu sâu, thì cần củng cố liên tục và rèn luyện thường xuyên. Đừng cho rằng mình đã thực sự giỏi và hiểu về kiến thức đó, các lỗ hổng trong kiến thức sẽ bắt đầu xuất hiện nếu như cá nhân học không từng xem lại, củng cố lại và ôn luyện lại. Trong phương pháp tự học, cách ôn luyện kiến thức cũng cần đề cao tính kỷ luật và khoa học.

Cuối cùng, các bậc làm cha mẹ cũng nên ủng hộ, tạo động lực và đặc biệt là xây dựng một môi trường đầy đủ điều kiện cho con em mình có thể yêu thích việc tự học. Những điều kiện về không gian phòng học, ánh sáng, sự yên tĩnh, thoáng đãng,... tích cực hỏi han, tạo niềm tin và luôn tự hào về con cái của mình sẽ phần nào giúp các em tự giác hơn trong quá trình học.

Trên đây là những chia sẻ của work247.vn về phương pháp tự học là gì cũng như các khía cạnh xoay quanh chủ đề tự học. Hy vọng với những chia sẻ trên, bạn sẽ đạt được những thành tựu nhất định thông qua phát triển phương pháp này!