Tài sản công là gì? Nguyên tắc quản lý tài sản công theo quy định

1. Khái niệm tài sản công và các loại tài sản công 

1.1. Tái sản công là gì? 

Tài sản công là gì? Đây là một khái niệm được pháp luật định nghĩa trong Luật quản lý, sử dụng tài sản công 2024 – quy định về quản lý nhà nước đối với tài sản công, chế độ quản lý, sử dụng tài sản công, quyền và nghĩa vụ của các cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân trong việc quản lý, sử dụng tài sản công. Trong luật này có định nghĩa: “Tài sản công là tài sản thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý, bao gồm: Tài sản công phục vụ hoạt động quản lý, bảo đảm quốc phòng, cung cấp dịch vụ công, an ninh tại cơ quan, tổ chức, đơn vị, tài sản được xác lập quyền sở hữu toàn dân, tài sản kết cấu hạ tầng phục vụ lợi ích quốc gia, lợi ích cộng đồng, tiền thuộc ngân sách nhà nước, tài sản công tại doanh nghiệp, các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, dự trữ ngoại hối nhà nước, đất đai và các loại tài nguyên khác.” 

(Theo Khoản 1 Điều 3 Luật quản lý, sử dụng tài sản công năm 2024)

Giải thích khái niệm này có thể hiểu đây là loại tài sản chung của một quốc gia mà bất cứ công dân nào cũng có quyền bình đẳng sử dụng và dù là Nhà nước, doanh nghiệp, tổ chức hay cá nhân thì đều có quyền sử dụng đúng mục đích đặt ra của loại tài sản này. Bên cạnh đó, sử dụng phải đi liền với việc quản lý và giữ gìn để tài sản được sử dụng trong lâu dài. Nghiêm cấm các hành vi lợi dụng, lạm dụng chức vụ, quyền hạn để chiếm đoạt tài sản công làm tài sản của riêng mình từ đó sử dụng chúng không đúng mục đích,… 

1.2. Các loại tài sản công  

Tài sản công bao gồm rất nhiều tài sản trong đó có cả tài sản vô hình lẫn hữu hình. Những loại tài sản này rất quen thuộc hàng ngày với chúng ta nhưng không phải ai cũng biết đó là tài sản công. Để phân biệt rạch ròi đồng thời để dễ dàng quản lý, các tài sản công được chi vào 7 loại cụ thể: 

- Tài sản công phục vụ hoạt động quản lý, cung cấp dịch vụ công, bảo đảm quốc phòng, an ninh tại cơ quan, tổ chức, đơn vị 

- Tài sản kết cấu hạ tầng phục vụ lợi ích quốc gia, lợi ích cộng đồng bao gồm: Các công trình kết cấu hạ tầng kỹ thuật, công trình kết cấu hạ tầng xã hội là vùng đất, vùng nước, vùng biển gắn liền với công trình kiến trúc hạ tầng,…

- Tài sản công tại doanh nghiệp là những loại tài sản Nhà nước đã giao cho các doanh nghiệp quản lý và sử dụng dưới sự kiểm soát của nhà nước 

- Tài sản của dự án sử dụng vốn nhà nước 

- Tài sản được xác lập quyền sở hữu toàn dân: Tài sản vô chủ, tài sản bị tịch thu, tài sản bị đánh rơi nhưng không tìm thấy chủ, tài sản bị chôn, lấp, giấu được tìm thấy, tài sản của người dân nhưng không có người nhận thừa kế và tài sản khác thuộc về Nhà nước theo quy định của Bộ luật Dân sự,… 

- Tiền thuộc ngân sách nhà nước, các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách và dự trữ ngoại hối nhà nước 

- Tài nguyên nước, tài nguyên rừng, đất đai, tài nguyên khoáng sản, nguồn lợi ở vùng biển, vùng trời và các loại tài nguyên khác 

Việc làm giao thông vận tải - thủy lợi - cầu đường

2. Nguyên tắc quản lý tài sản công theo quy định 

2.1. Quản lý tài sản công là gì? 

Tài sản công thuộc sở hữu toàn dân nhưng lại do Nhà nước đại diện sở hữu đồng quản lý, việc quản lý tài sản công bằng cách Nhà nước áp dụng nhiều biện pháp cho từng loại tài sản khác nhau nhằm bảo vệ chúng tránh khỏi những tác động xấu đồng thời để mỗi loại tài sản công đều được sử dụng đúng mục đích đã đặt ra. 

Ở Việt Nam có rất nhiều loại tài sản công với tổng giá trị tài sản rất lớn. Ngoài tài sản mà các cơ quan Nhà nước nắm giữ còn một lượng lớn tài sản công ở các doanh nghiệp nhà nước và tài sản nhà nước được định nghĩa rộng hơn nhiều nước trên thế giới. Vậy nên để đảm bảo công tác quản lý được áp dụng các biện pháp hợp lý, tài sản công đã được chia thành các loại khác nhau. Các loại tài sản này đều được hưởng chính sách của Nhà nước về quản lts, sử dụng tài sản công như sau: 

- Hưởng các chính sách đầu tư, khai thác và bảo vệ tài sản công 

- Được hiện đại hóa, đổi mới theo tiến bộ của khoa học, công nghệ, từ đó đòi hỏi công tác quản lý phải được chuyên nghiệp hóa nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, sử dụng tài sản công, bảo đảm nguồn nhân lực và tài chính phục vụ quản lts, sử dụng tài sản công 

Khích lệ các tổ chức và cá nhân trong và ngoài nước hợp tác với cơ quan chức năng để thực hiện công tác quản lý hiệu quả nhất 

- Tài sản công được phát triển hiện đại hơn khi được đầu tư vốn, khoa học và công nghệ từ đó hiện đại hóa công tác quản lý theo quy định 

- Nhận chuyển giao quyền đầu tư, khai thác hoặc thuê quyền khai thác tài sản công theo quy định của pháp luật 

- Cung cấp dịch vụ về tài sản công theo quy định của pháp luật

2.2. Nguyên tắc quản lý, sử dụng tài sản công 

Mỗi loại tài sản công nhà nước lại áp dụng các biện pháp quản lý khác nhau, tuy nhiên để kết quả quản lý, sử dụng hiệu quả nhất,các cơ quan chức năng được giao nhiệm vụ quản lý phải tuân thủ theo nguyên tắc chung sau đây: 

- Các loại tài sản công được phép quản lý khi nhà nước giao quyền và các hình thức trao quyền khác cho cơ quan, tổ chức, đơn vị và đối tượng khác theo quy định. 

- Tài sản công được Nhà nước đầu tư thực hiện công tác quản ly rõ ràng, minh bạch nhằm đảm bảo không có những hoạt động vụ lợi. Theo đó phải kế toán đầy đủ về hiện vật và giá trị, những tài sản có nguy cơ chịu rủi ro cao do những tác động khách quan nhe thiên tai, hỏa hoạn và những nguyên nhân bất khả kháng được quản lý rủi ro về tài chính thông qua bảo hiểm hoặc công cụ khác theo quy định của pháp luật 

- Tài sản công thuộc quyền sở hữu của toàn dân không riêng của bất cứ cá nhân nào vì vậy để đảm bảo quyền sử dụng chung trong công tác quản lý tài sản công phái được kiểm kê, thống kê về hiện vật, ghi nhận thông tin phù hợp với tính chất, đặc điểm của tài sản,… 

- Tài sản công được sử dụng trong công tác quản lý, cung cấp dịch vụ công, bảo đảm an ninh, quốc phòng,… phải được sử dụng tiết kiệm, hiệu quả, đúng mục đích, đúng đối tượng, đảm bảo việc sử dụng hiệu quả theo quy định chung 

- Việc khai thác nguồn lực tài chính từ tài sản công phải tuân theo cơ chế thị trường, có hiệu quả, công khai, minh bạch, đúng pháp luật và quan trọng nguồn lực tài chính này phải được sử dụng vào hoạt động chung của nước nhà 

- Việt quản lý, sử dụng tài sản công phải được thực hiện công khai, minh bạch, bảo đảm thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, phòng, chống tham nhũng

- Việc quản lý, sử dụng tài sản công được giám sát, thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, mọi hành vi vi phạm pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công phải được xử lý kịp thời, nghiêm minh theo quy định pháp luật

Việc làm nông lâm ngư nghiệp

3. Một số thông tin khác liên quan đến tài sản công 

3.1. Mua sắm tài sản công là gì? 

Việc mua sắm tài sản công phục vụ hoạt động của đơn vị sự nghiệp công lập được thực hiện khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện như:

- Tài sản cần sử dụng cho mục đích chung, phục vụ lợi ích cho xã hội chưa có hoặc còn thiếu so với định mức và tiêu chuẩn đã được quy định 

- Trong kho tài sản của Nhà nước chưa cho tài sản để giao cho cơ quan, tổ chức, cá nhân nhưng tài sản không thuộc trường hợp thuê, khoán kinh phí sử dụng tài sản 

Khi thực hiện mua sắm, phương thức mua được áp dụng và hình thức lựa chọn nhà thầu cung cấp tài sản phục vụ mua sắm được áp dụng theo quy định tại các khoản 2, 3 và 4 Điều 31 của Luật quản lý, sử dụng tài sản công 2024. Ngoài ra không được bố trí ngân sách nhà nước để mua sắm tài sản công chỉ sử dụng vào mục đích kinh doanh, cho thuê, liên doanh, liên kết  nhằm vụ lợi cá nhân, đây là hoạt động vi phạm pháp luật sẽ bị xử lý nghiêm minh theo quy định. 

3.2. Bảo hiểm tài sản công là gì? 

Bảo hiểm tài sản công là cung cấp sự đền bù về mặt tài chính cho chủ sở hữu. Trong đó Nhà nước đại diện sở hữu tài sản công. Hoạt động bảo hiểm có ý nghĩa to lớn trong công tác quản lý, sử dụng tài sản công của cơ quan chức năng. Tài sản công có ý nghĩa quan trọng không thể thiếu để các cơ quan Nhà nước, tổ chức, đơn vị thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình, có tác động trực tiếp đến an sinh xã hội,… 

Bảo hiểm tài sản công là cần thiết trước thực trạng tài sản công thường xuyên phải đối mặt với rất nhiều rủi ro khách quan nhất là những tài sản ngoài trời không được che chắn bảo vệ rất dễ bị ảnh hưởng từ thiên tai, bão lũ hay gặp rủi ro kỹ thuật, cháy nổ,… Việc đưa bảo hiểm tài sản công vào các quy định pháp luật cũng là một trong những giải pháp giúp cho Nhà nước có cơ chế chủ động trong việc dự toán ngân sách hàng năm. 

Việc làm

Công tác quản lý sẽ không hiệu quả nếu không có sự phối hợp cùng thực hiện của toàn dân. Mọi người có quyền được sử dụng thì cũng có nghĩa vụ bảo vệ và giữ gìn những tài sản đó để được sử dụng chúng lâu dài tránh lãng phí nguồn ngân sách quốc gia. Vì thế việc hiểu rõ tài sản công là gì và những thông tin cần biết về tài sản công được Work247.vn truyền đạt trên đây là rất cần thiết. Hy vọng qua đây các bạn đã có nhận thức đúng nghĩa hơn trong việc chấp hành giữ gìn và sử dụng tài sản công đúng mục đích.