Biên tập viên là gì và cơ hội nghề nghiệp không thể bỏ qua
Tác giả: Bùi Nguyệt
Biên tập viên là gì? Ngồi trước màn ảnh nhỏ và tận hưởng những chương trình truyền hình, những thước phim mượt mà từ ngôn ngữ đến hình ảnh hay cầm trên tay những bài phóng sự báo in tuyệt đỉnh, kể lại những cuộc đột nhập hang ổ của những kẻ phá rừng hay những cuộc du ngoạn trên Thanh niên hay Lao động, phần lớn chúng ta chỉ nghĩ đến những nhà báo, MC nổi tiếng.
Thế nhưng có lẽ bạn không biết rằng, biên tập viên mới là người lặng thầm cuối cùng ở lại để tạo nên những kiệt tác ấy. Nhưng bạn đã hiểu Biên tập viên là gì? Biên tập viên làm những công việc gì và cần những phẩm chất nào để trở thành một biên tập viên chuyên nghiệp? Chúng ta hãy cùng work247.vn tìm hiểu ngay trong bài viết sau nhé.
Việc làm báo chí - truyền hình
1. Bạn đã định nghĩa đúng biên tập viên là gì chưa?
Phần lớn chúng ta, ngay cả khi không phải là dân báo, chỉ cần yêu sách, yêu phim hay có thú vui chiều chuộng những buổi chiều thứ 7 cuối tuần bằng những chương trình hài hước hay nhưng show âm nhạc hay đơn giản là lắng lòng lại hòa vào tiếng nhạc hiệu quen thuộc chương trình thời sự xem thế giới tuần qua...ít nhiều cũng bỏ túi cho mình vài ba gương mặt MC truyền hình quen thuộc, những nhà báo là tác giả của những tác phẩm ăn khách hay những chương trình hấp dẫn để có chuyển để kể trong những lần đi tập thể dục hay gặp bạn bè. Và có lẽ, bạn là nghĩ rằng, họ - những thần tượng đó là người tác giả cuối cùng.
Thực ra thì, điều đó chỉ đúng nếu những MC và tác giả bài viết bạn đọc đó đồng thời giữ vai trò là những biên tập viên. Vậy Biên tập viên là gì? Biên tập viên là thuật ngữ được sử dụng phổ biến trong lĩnh vực báo chí, truyền hình để chỉ những chuyên gia đảm nhiệm khâu duyệt bài chỉnh sửa những tác phẩm theo đúng văn phong, tôn chỉ của cơ quan chủ quan, làm bạn đọc dễ dàng tiếp cận nội dung một cách thấu đáo, thu hút bởi một hình thức chuẩn chỉnh và nội dung giàu tính liên kết, thuyết phục. Biên tập viên là vị trí công việc dễ nhìn thấy nhất trong đài truyền hình, những cơ quan báo chí. Đây đồng thời vị trí cao nhất trong tòa soạn báo, chịu trách nhiệm cho số phận cuối cùng của tác phẩm của toàn bộ phóng viên, nhà báo.
Nếu như, những nhà văn tọa nên tác phẩm của mình bằng những ý tưởng trinh nguyên, những phóng viên kiến tạo nên đứa con tinh thần của mình bằng chất liệu cuộc sống được gạn lọc bằng những cuộc xâm nhập thực tế và điều chỉnh ngôn ngữ bằng chính ngòi bút của mình, thì biên tập viên chính là người đảm bảo cho những tác phẩm này “phóng bút” trong tầm kiểm soát của nhiều quy định pháp luật, quy định của tòa soạn, kiểm duyệt về chính tả, từ ngữ sử dụng, cách đặt vấn đề và đi trả lời cho câu hỏi, tác phẩm đó, nội dung đó nếu viết như vậy có thực sự phù hợp với công chúng của tòa soạn hay nhà đài đó hay không. Dĩ nhiên, với những tác phẩm được xây dựng, kiến tạo bởi những tác giả tài hoa, có kinh nghiệm, chúng đã là những viên ngọc. Song tuy nhiên, biên tập viên mới đích thị là những “người thợ kim hoàn” mài những viên ngọc thô đó trở nên sáng và có giá trị. Một tác phẩm báo chỉ có giá trị khi nó được kiểm duyệt chặt chẽ và xuất hiện trên mặt báo.
Một chương trình truyền hình ra đời trước hàng triệu công chúng màn ảnh, chính là công sức soát lỗi, duyệt nội dung và chỉnh sửa...sao cho vừa có thể đảm bảo được nội dung vừa có khả năng truyền đạt những thông điệp, vừa thu hút và hợp với thị hiếu của độc giả. Không chỉ dừng lại ở lãnh địa báo hay truyền hình, nhiều vị trí biên tập viên khác nhau với nhiều lĩnh vực khác nhau đã ra đời cùng với bành trướng của các sản phẩm truyền thông. Ngay nay, bên cạnh hình ảnh MC quen thuộc trên sóng đài truyền hình như Đan Lê, Việt Khuê, Diệp Chi, chắc các bạn cũng biết đến những biên tập viên sách, biên tập viên Radio như Zumi Dương và Cáo trên các chương trình phát thanh và đặc biệt là biên tập viên Video. Trong bối cảnh, công nghệ phát triển mạnh mẽ và nhu cầu cần nâng cấp tối đa độ chuyên nghiệp của những tác phẩm in ấn đến hình ảnh, âm thanh...phục vụ tiếp cận thông tin và giải trí...Biên tập viên trở thành cơ hội nghề nghiệp tốt cho dân mê viết lách và con đường “hốt bạc” của những tín đồ công nghệ hình ảnh, âm thanh. Vậy thực chất, cơ hội của Biên tập viên hiện nay như thế nào và cần những phẩm chất gì để trở thành những biên tập viên chuyên nghiệp? Theo dõi nội dung ngay sau đây để nắm rõ hơn nhé.
2. Cơ hội của Biên tập viên hiện nay như thế nào?
Nhiều người vẫn hoài nghi về cơ hội lựa chọn nghề nghiệp theo đam mê với lý do rằng, chuyên ngành của mình không đáp ứng được yêu cầu của xã hội, đặc biệt là cơ hội săn tìm một lựa chọn việc làm tại các cơ quan nhà nước như các đài truyền hình hay cơ quan báo chí. Và có lẽ, những ai đã và đang ấp ủ những dự định đi thực hiện ước mơ trở thành những biên tập viên của mình cũng không phải ngoại lệ. Song tuy nhiên, nếu đang lo ngại vì điều nay, bạn có thể thư giãn hơn một chút, cố gắng tích lũy những kỹ năng về ngôn ngữ, vốn biệt phong phú của mình, những phần mềm công nghệ hỗ trợ cho sự nghiệp một biên tập viên đa di năng. Chúng tôi - work247.vn sẽ cũng cấp đến bạn những tin tức tốt lành về lựa chọn này. Hi vọng, những chia sẻ sau đây sẽ là một điều gì đó giúp những biên tập viên tương lai của chúng ta có thêm thêm động lực niềm tin để tỏa sáng cùng hoài bão của mình.
Bạn từng đọc “Thế giới phẳng” của Thomas Friedman? Một tác phẩm đình đám của Biên tập viên chuyên mục ngoại giao và kinh tế của tờ báo nổi tiếng The New York times. Nhận xét của tác giả là về một thế giới phẳng về thông tin chính là cơ hội lớn cho những tín đồ về truyền thông nở rộ. Cùng với đó là nhu cầu về tiếp cận các tác phẩm để tiếp nhận nhưng nguồn tri thức mới trên các tác phẩm in ấn đến hình ảnh, âm thanh đến đa phương tiện cho mọi mục đích ngày càng cao.
Căn nguyên của sự đa dạng các loại hình truyền thông trên thế giới này với yêu cầu về độ chuyên nghiệp, chỉn chu chính là “lá số may mắn” đầu tiên mà những biên tập viên tương lai cần nắm giữ. Chỉ cần đảm bảo về kỹ năng nghiệp vụ, đam mê, vốn hiểu biết phong phú...việc trở thành một biên tập viên sẽ không được nhìn nhận dưới góc độ trình độ bằng cấp mà thông qua rèn luyện, trau dồi. Thế giới phẳng, đồng nghĩa với cơ hội tiếp cận nghề biên tập viên được mở rộng và chia đều cả những ứng viên năng động, có đam mê và kỹ năng biên tập ở nhiều ấn phẩm thông tin, lĩnh vực khác nhau với các đại diện như Biên tập viên sách, biên tập viên video, biên tập viên báo, biên tập viên các trang tin trực tuyến hay cũng như tự sản xuất và biên tập những ấn phẩm giải trí cho riêng mình và up lên mạng xã hội như Youtube….Kèm theo những cơ hội lớn, mức lương cho vị trí Biên tập viên cũng là niềm mơ ước của nhiều người.
Theo Glassdoor, mức thu nhập khởi điểm của một Biên tập viên chuyên nghiệp tại Mỹ đang được tuyển dụng dao động từ 52.000 - 73.000 USD/năm với vị trí làm việc tại các tòa soạn, tờ báo tư nhân của Mỹ như Huffington Post, Penguin Random House hay Hearst…
Tại Việt Nam, mức lương biên tập cho những chuyên nghiệp dao động từ 8 -11 triệu đồng/tháng cho nhiều lĩnh vực. Đặc biệt với sự phổ biến của hàng loạt văn hóa phẩm là hình ảnh đa phương tiện...nếu sở hữu khả năng sử dụng tốt những phần mềm biên tập video, hình ảnh...bạn có thể tự tạo ra thu nhập khủng lên đến hàng chục triệu đồng với lựa chọn editor freelancer tại nhà cho những trang tin điện tử hay kênh youtube của riêng mình để hút độc giả. Những đại diện như FapTV, Nhật Anh Trắng hay Sang Vlog, Lý Tử Thất...là những đại diện cho những biên tập viên Freelancer sở hữu lượng người theo dõi khủng và tự kiếm kiếm tiền nhờ trên khả năng dựng, biên tập video thu hút. Tuy nhiên, để có thể thu về những thành tích như họ, sự đam mê, kỹ năng chuyên môn, nghiệp vụ, sự năng động và thính nhạy với hot trend, thị hiếu của người dùng là chưa đủ. Bạn cần tích lũy thêm một vài những thành tố cần thiết sau đây để tiếp cận với những cơ hội mới đến từ lựa chọn Biên tập viên nhé.
3. Những nhân tố cần thiết cho một biên tập viên
Nghề gì cũng vậy, để có thể thành “chuyên gia” trong một lĩnh vực, bạn cần phải là người hội đầy đủ những thành tố khác nhau bao gồm : đam mê, chuyên môn, kinh nghiệm và kỹ năng. Bên cạnh đó, những phẩm chất và yêu cầu sau đây, sẽ là người bạn đồng hành của những biên tập trên con đường sự nghiệp của mình.
3.1. Vốn sống, vốn hiểu biết, vốn từ phong phú
Bạn sẽ không thể viết, không thể sửa lỗi và duyệt bài hộ những nhà văn trước khi in, những phóng viên chuyên nghiệp trước khi xuất bản nếu bạn không có vốn sống cao hơn họ, am hiểu về quy định, nguyên tắc về câu chữ, văn phong tốt hơn họ...đúng không? Thường thì những vị trí tổng biên tập của những tòa soạn báo thường được chọn là những người có kinh nghiệm và vốn hiểu biết phong phú, đồng thời là ngọn cờ đầu định hướng văn phong của phóng viên theo đúng tôn chỉ của tòa soạn. Không nhưng trên các phiên bản in ấn, để có thể ra đời chuỗi video hút người dùng, bạn cần có kĩ năng chọn lọc hình ảnh và sắp xếp chứng hợp logic để tạo nên độ chân thực và lời dẫn mượt mà, hợp bối cảnh. Điều này, đòi hỏi ở biên tập viên vốn từ phong phú.
3.2. Bộ óc sáng tạo
Việc viết một tác phẩm dựa trên những chất liệu cuộc sống đã khó, biên tập những tác phẩm vừa giữa được ý đồ của tác giả đồng thời đúng khuôn khổ của nhà đài, vừa hợp lòng độc giả...càng khó hơn. Nhu cầu về tiếp cận những cái mới, cái độc lạ...luôn là yêu cầu lớn mà mỗi biên tập viên cần trau dồi. Việc lặp lại và cho ra những tác phẩm trên những đề tài đã được đào xới bởi nhiều nghệ sĩ, càng đặt ra những câu hỏi lớn về bộ óc sáng tạo của những biên tập viên.
3.3. Am hiểu các phần mềm công nghệ
Trong kỷ nguyên số, cơ hội săn được một việc làm tốt với mức thu nhập cao của những người am hiểu công nghệ gấp nhiều lần những người chỉ dừng lại ở chuyên môn nghiệp vụ. Hiện nay, số hóa là chính là cơ hội tốt nhất cho những ứng viên sở hữu khả năng biên tập video. Bên cạnh thái độ làm việc chuyên nghiệp, óc sáng tạo, vốn hiểu biết phong phú...video chỉ xuất bản được khi bạn nằm lòng những phần mềm xử lý hình ảnh như Photoshop, phần mềm xử lý âm thanh như : Audition hay phần mềm dựng video Premiere…
Mong rằng những thông tin trên đây của work247.vn xoay quanh nghề biên tập viên sẽ thật sự hữu ích với bạn trong quá trình lựa chọn cho mình một vị trí việc làm ưng ý.
Việc làm báo chí - truyền hình tại Hồ Chí Minh