Chi phí cơ hội là gì? Tận dụng chi phí cơ hội trong cuộc sống

1. Khái quát chung về chi phí cơ hội

1.1. Bạn hiểu chi phí cơ hội là gì?

Chi phí cơ hội tên Tiếng Anh là Opportunity Cost. Đây là một thuật ngữ kinh tế dùng để chỉ giá trị của những gì bạn phải bỏ ra để lựa chọn một thứ khác. Thuật ngữ chi phí cơ hội được nhà kinh tế học người Áo - Friedrich sử dụng lần đầu tiên vào năm 1914.

Chi phí cơ hội được xây dựng trên cơ sở của nguồn lực khan hiếm nên bắt buộc phải thực hiện sự lựa chọn. Và lựa chọn ở đây tức là bạn phải thực hiện sự đánh đổi. Để nhận được một lợi ích nào đó trong tương lai, buộc bạn phải đánh đổi hoặc bỏ ra một chi phí nhất định dành cho nó.

Khi chấp nhận các lựa chọn thay thế, chi phí cơ hội chính là những chi phí phát sinh do không được hưởng lợi ích liên quan đến cơ hội ban đầu.

Nói một cách đơn giản, chi phí cơ hội là phần lợi ích bị mất đi do không chọn tùy chọn tốt nhất tiếp theo. Chi phí cơ hội là một trong những khái niệm quan trọng trong kinh tế học.

Theo định nghĩa trong lĩnh vực kinh tế học, chi phí cơ hội là một chi phí vô hình. Điều này có nghĩa chúng dễ dàng bị bỏ qua nếu không cẩn thận quan sát, đánh giá. Hiểu và nắm bắt được các cơ hội tiềm tàng bằng cách chọn một khoản đầu tư so với đầu tư khác cho phép bạn đưa ra các lựa chọn tốt hơn.

Về công thức tính của chi phí cơ hội, nó được thể hiện như sau:

Chi phí cơ hội = Tùy chọn hấp dẫn nhất (FO) - Tùy chọn ban đầu (CO)

Nói một cách đơn giản thì chi phí cơ hội biểu thị sự khác biệt giữa lợi nhuận dự kiến ​​của mỗi tùy chọn.

Để hiểu thêm về công thức tính chi phí cơ hội ta cũng xem qua ví dụ sau nhé:

Giả sử một công ty có một dự án đầu tư, trong dự án đó có các phương án đầu tư là:

Phương án thứ nhất: Công ty sẽ thực hiện đầu tư vào chứng khoán để nhận về lợi tức. Tỷ suất lợi tức được dự đoán là 14% trong năm tới.

Phương án thứ hai: Doanh nghiệp tiến hành xoay vòng vốn và thực hiện tái đầu tư vào trang thiết bị. Trang thiết bị mới sẽ mang lại hiệu quả sản xuất và đạt tỷ suất lợi nhuận là 12% trong năm tới.

Vậy ta có chi phí của công ty là:

Chi phí cơ hội = 14% - 12% = 2%

Nói cách khác thì 2% chính là chi phí mà công ty sẽ mất đi khi công ty lựa chọn tái đầu tư vào trang thiết bị.

1.2. Chi phí cơ hội trong việc xác định cơ cấu vốn

Chi phí cơ hội là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến cơ cấu vốn của doanh nghiệp. Cả nợ phải trả và vốn chủ sở hữu đòi hỏi chi phí để bù đắp cho người vay và cổ đông về rủi ro đầu tư. Khi đó mỗi người đều mang một chi phí cơ hội. Các quỹ mà doanh nghiệp lập ra được sử dụng để thanh toán cho các khoản vay.

Bởi chi phí cơ hội là một tính toán về lợi nhuận trong tương lai nên tỷ lệ lợi nhuận thực tế là lựa chọn không xác định.

Các doanh nghiệp khi tìm kiếm một tùy chọn có khả năng mang lại lợi nhuận cao nhất thường đánh giá tiềm năng sinh lời của các khoản đầu tư khác nhau. Thông thường, họ sẽ xác định điều này bằng cách xem xét về tỷ lệ lợi nhuận dự kiến cho một phương án đầu tư.

Tuy nhiên, mỗi chi phí cơ hội cho từng lựa chọn được doanh nghiệp xem xét kỹ càng. Giả sử như, doanh nghiệp có một lượng tiền đầu tư nhất định, doanh nghiệp phải chọn các phương án đầu tư. Bất kể lựa chọn nào mà doanh nghiệp đưa ra thì lợi nhuận tiềm năng mà nó mang lại khi không đầu tư vào tùy chọn khác chính là chi phí cơ hội.

1.3. Liên hệ giữa rủi ro và chi phí cơ hội

Theo quan niệm của kinh tế học, chi phí cơ hội liên quan đến khả năng lợi nhuận của khoản đầu tư được chọn thấp hơn lợi nhuận của khoản đầu tư ban đầu chưa được lựa chọn. Còn rủi ro chính là khả năng có thể xảy ra khi nhà đầu tư thực hiện một dự án. Số tiền đầu tư đó có thể bị mất đi một phần hoặc mất đi toàn bộ mà không thu hồi được.

Sự khác biệt giữa rủi ro và chi phí cơ hội chính là rủi ro so sánh hiệu suất dự kiến của cùng một khoản đầu tư. Trong khi đó chi phí cơ hội so sánh giữa hiệu suất thực tế của khoản đầu tư này so với hiệu quả thực tế của khoản đầu tư khác.

Tuy nhiên, doanh nghiệp có thể xem xét, đánh giá chi phí cơ hội khi quyết định giữa hai hồ sơ rủi ro để có được sự lựa chọn tốt nhất.

2. Những ưu và nhược điểm của chi phí cơ hội

2.1. Những ưu điểm trong chi phí cơ hội

- Giúp con người nhận thức được về cơ hội bị mất:

Chi phí cơ hội khiến bạn phải cân nhắc thật kỹ khi lựa chọn một trong số các lựa chọn.Việc bạn từ bỏ một sự lựa chọn để chọn một tùy chọn khác sẽ mang lại những gì và bạn phải từ bỏ những gì. Nhận thức được điều này sẽ giúp bạn đưa ra những quyết định sáng suốt, hợp lý. Đánh giá về mặt kinh tế thì nó giúp bạn tối đa hóa nguồn lực.

- Giá tương đối trong chi phí cơ hội:

Một lợi ích quan trọng khác mà việc đánh giá chi phí cơ hội mang lại cho bạn, đó chính là cho phép bạn so sánh giữa giá tương đối và lợi ích của từng phương án. Khi so sánh tổng giá trị của từng tùy chọn bạn sẽ quyết định được lựa chọn nào mang lại giá trị tốt nhất, xứng đáng với khoản đầu tư mà bạn bỏ ra.

2.2. Những nhược điểm trong chi phí cơ hội

- Mất thời gian tính toán:

Để tính toán được thì chi phí cơ hội cần thời gian cân nhắc. Các quyết định sáng suốt hơn có thể được đưa ra bằng cách xem xét chi phí cơ hội.

Tuy nhiên không phải lúc nào ta cũng có nhiều thời gian để đánh giá các sự lựa chọn. Đôi khi các nhà quản lý yêu cầu giới hạn thời gian khi  so sánh các lựa chọn và bạn phải nhanh chóng đưa ra quyết định kinh doanh. Điều này khiến cho đôi khi bạn phải đưa ra quyết định theo kinh nghiệm thực tế và đánh giá kết quả của sau đó.

- Khó để thực hiện kế toán:

Dù cho được đánh giá hữu ích trong việc giúp nhà quản trị ra quyết định, nhược điểm lớn nhất của chi phí cơ hội chính là không được hạch toán vào các tài khoản kế toán của công ty.

Việc định lượng chi phí cơ hội được đánh giá là rất khó khăn bởi chi phí cơ hội thường liên quan đến các sự kiện xảy ra trong tương lai. Trước khi đưa ra một sự lựa chọn, các công ty nên tiến hành khảo sát, đánh giá kết quả dự kiến. Việc đánh giá các cơ hội bị bỏ qua so với kết quả thực tế cho các lựa chọn đã chọn sẽ giúp công ty có được những nhận định tốt hơn trong những cơ hội tiếp theo.

3. Chi phí cơ hội có tầm quan trọng ra sao?

Chi phí cơ hội chính là phần lợi ích bạn chấp nhận bỏ ra như thời gian, tiền bạc và công sức của bạn cho một điều này thay vì một điều khác. Qua những phân tích về ưu và nhược điểm bên trên bạn có thể thấy, chi phí cơ hội đóng một vai trò lớn trong quản lý tài chính.

Mỗi lựa chọn mà bạn thực hiện dù trong cuộc sống hay trong kinh doanh đều kèm theo chi phí cơ hội. Dù cho chi phí cơ hội không dễ dàng để nhìn thấy.

Nhận thức về các chi phí cơ hội được đánh giá là rất quan trọng. Đối với mỗi quyết định mà bạn đưa ra, sự khác biệt về kết quả giữa những lựa chọn là chi phí cơ hội mà bạn phải đối mặt. Tất cả các tác động của các quyết định mà bạn đưa ra, đều phải được xem xét một cách cẩn thận, kỹ càng.

Qua bài viết Chi phí cơ hội là gì, Work247.vn mong rằng bạn đã hiểu thêm như thế nào là chi phí cơ hội và tầm quan trọng của nó. Hy vọng bạn có thể áp dụng những kiến thức này vào thực tế để không bỏ lỡ những cơ hội.