Điều tra viên là gì? Các công việc cơ bản của điều tra viên?

1. Điều tra viên

Điều tra viên là gì? Họ là những cá nhân được nhận sự ủy thác của khách hàng cá nhân hay cơ quan nhà nước; chịu trách nhiệm cho việc điều tra, truy vết tìm ra chứng cứ xác thực cho các sự việc hay hành động; đảm bảo sự thật vấn đề được làm rõ, mang đến tính công bằng và chính xác; quá trình điều tra được thực hiện thông qua các thao tác nghiệp vụ khác nhau.

Điều tra viên có vai trò quan trọng trong việc tìm ra sự thật cho một vấn đề nào đó; điều tra viên có thể hoạt động dưới hai đơn vị tổ chức khác nhau là tư nhân (thám tử tư) hay nhà nước (điều tra viên). Điều tra viên nhà nước là người được bổ nhiệm trong việc điều tra hình sự, có quyền tiến hành tố tụng.

Xem thêm: Việc làm chuyên viên điều tra gian lận

1.1. Điều tra viên nhà nước

Để có thể trở thành một điều tra viên nhà nước, ứng viên cần phải đáp ứng các yêu cầu về trình độ học vấn như: tốt nghiệp tại các trường đại học liên quan đến công an, quân đội; các trường luật; có chứng chỉ nghiệp vụ điều tra; có sức khỏe đạt tiêu chuẩn; sẵn sàng tham gia và tiếp nhận nhiệm vụ ngay khi được bổ nhiệm vào vị trí điều tra viên.

Tính cách và phẩm chất của điều tra viên cần phải đáp ứng đầy đủ các yêu cầu: quốc tịch Việt Nam, đạo đức, trung thành với Đảng, nhà nước và nhân dân; tích cực tham gia vào các hoạt động thi đua do Đảng, nhà nước tổ chức; đồng thời chịu trách nhiệm trước quốc hội, nhà nước, cấp trên và pháp luật về thông tin mà mình cung cấp.

Điều tra viên được chia làm ba cấp bậc khác nhau, tùy theo từng cấp bậc, nhiệm vụ và quyền hạn của họ là khác nhau: điều tra viên sơ cấp, điều tra viên trung cấp và điều tra viên cao cấp. Tuy nhiên, họ đều phải thực hiện các nhiệm vụ cơ bản như: lập hồ sơ hình sự; triệu tập các nghi phạm liên quan; tra hỏi, thẩm vấn để tìm ra các chứng cứ liên quan; tiến hành thu thập chứng cứ; bắt, tạm giam nghi phạm; tiến hành khám nghiệm hiện trường và mô phỏng lại quá trình diễn ra sự việc;…

Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, điều tra viên được quyền sử dụng các hình thức giao thông miễn phí hay ưu tiên mua vé; tận dụng thời gian và không gian tối đa cho quá trình điều tra; trong các trường hợp đặc biệt khẩn cấp như truy bắt tội phạm, cấp cứu người,… điều tra viên được toàn quyền sử dụng các phương tiện nhà nước, các phương tiện cá nhân đang trong quá trình lưu thông; tuy nhiên, không được sử dụng phương tiện của bộ ngoại giao.

Sau khi hoàn thành công việc nguy cấp, điều tra viên có trách nhiệm hoàn trả tài sản cho các cá nhân, đơn vị; trong trường hợp tài sản hư hỏng hay không thể sử dụng, cơ quan điều tra hữu quan có trách nhiệm bồi thường đầy đủ giá trị cho các cá nhân.

Xem thêm: Cv online đơn giản

1.2. Điều tra viên tư nhân (thám tử tư)

Điều tra viên tư nhân (thám tử tư) là những chuyên gia trong việc thu thập chứng cứ, thông tin cho các khách hàng cá nhân, làm việc tại các công ty luật, công ty môi giới hôn nhân hay một cá nhân cụ thể. Điều tra viên tư nhân thường có nền tảng và nghiệp vụ liên quan đến pháp luật và hình sự; họ được đào tạo bằng các chương trình đào tạo chính quy và có nền tảng, nghiệp vụ vững chắc.

Thông thường bạn sẽ thấy điều tra viên tư nhân được thuê để kiểm tra tính chính xác của các hợp đồng bảo hiểm, điều tra về sự mất tích của một cá nhân hay sự không chung thủy (ngoại tình) trong mối quan hệ vợ chồng. Hay đặc biệt trong xã hội ngày nay, với sự bùng nổ của internet và mạng xã hội, các cuộc lừa đảo diễn ra trên mạng là vô cùng phổ biến; bạn có thể liên hệ với các điều tra viên để kiểm tra, khám nghiệm máy tính; truy nguồn thông tin máy chủ và dò địa chỉ của đối tượng lừa đảo.

Điều tra viên hoạt động khi được sự cấp phép của các đơn vị cơ quan nhà nước có thẩm quyền; họ có đủ kiến thức về pháp lý và đạo đức để đảm bảo việc điều tra là hoàn toàn hợp pháp; các chứng cứ thu thập được trong quá trình điều tra hoàn toàn được tòa án chấp nhận.

Điều tra viên thông thường sẽ thực hiện các nghiệp vụ chính như sau: trao đổi trực tiếp với khách hàng về nhu cầu của họ; tìm rõ mục đích điều tra để lựa chọn phương pháp điều tra hợp lý; thu thập thông tin về đối tượng điều tra, các đặc điểm nhận dạng thông qua ảnh, video; thông tin về họ tên, ngày tháng năm sinh, giới tín, tên tuổi, địa chỉ sinh sống, địa chỉ làm việc, bạn bè, người quen, có đang trong mối quan hệ với đối tượng nào,…. Tất cả các vấn đề xoay quanh đối tượng đó.

Xem xét trước địa điểm điều tra, kiểm tra cả ngày và đêm để nắm được chính xác và đầy đủ các thông tin; tùy theo từng đối tượng, điều tra viên sẽ quyết định như lựa chọn công cụ điều tra để theo dõi như máy ảnh, xe hơi, xe máy, quần áo ngụy trang, sổ bút để ghi chép lại các thông tin và phán đoán cá nhân ngay tại thời điểm phát hiện vấn đề.

Lên kế hoạch chi tiết và đầy đủ cho quá trình điều tra, thường xuyên ghi chép thông tin đã điều tra được, kiểm chứng, phân tích và đưa ra các phán đoán trực quan. Chủ động tìm chứng cứ hoặc tạo dựng các tình huống thực tế để xác nhận lại các phán đoán đó.

Xem thêm: Việc làm bảo hiểm

2. Các hình thức theo dõi và điều tra của điều tra viên

Để có thể tìm ra sự thật, điều tra viên phải thực hiện công tác giám sát, theo dõi bằng các hình thức khác nhau như: theo dõi vật lý, theo dõi bằng các thiết bị công nghệ hiện đại, phỏng vấn trực tiếp hay tạo tình huống để xem biểu hiện của đối tượng,…

Quan sát vật lý: là hình thức theo dõi có từ lâu đời, tuy nhiên lại vô cùng hiệu quả; tuy có vất vả những điều tra viên có thể thu thập được nhiều chứng cứ đa dạng khác nhau. Quan sát vật lý được thực hiện trong suốt thời gian cả ngày và đêm; một động cơ chạy bằng cơm chính hiệu; vì vậy, nếu không khéo léo trong quá trình điều tra, họ sẽ rất dễ bị phát hiện và có thể gây nguy hiểm đến tính mạng trong các trường hợp điều tra với quy mô và mức ảnh hưởng lớn như tội phạm buôn thuốc, buôn vũ khí,…

Quan sát điện tử, một hình thức điều tra được sử dụng phổ biến trong thời đại ngày nay. Bằng cách sử dụng các thiết bị hiện đại như camera, chip theo dõi,… giúp điều tra viên nắm bắt và giám sát được tình hình hoạt động của đối tượng từ xa; không quá lo lắng cho vấn đề sức khỏe hay nguy hiểm; tuy nhiên, những thiết bị này dễ dàng bị dò do sóng điện thoại.

Phỏng vấn, tạo dựng tình huống tiếp xúc trực tiếp: điều tra viên có thể truy tìm và lấy thông tin từ các mối quan hệ xung quanh của đối tượng điều tra như hàng xóm, anh chị em, vợ chồng, bố mẹ, con cái,…; hay các cô bán nước, cô thu gom đồng nát;… đừng coi thường họ, họ chính là những nhân tố ẩn sẽ mang đến cho bạn rất nhiều thông tin bất ngờ đó.

Ví dụ: đối với việc điều tra theo dõi đối tượng ngoại tình là phương pháp điều tra theo dõi, giám sát được đánh giá vô cùng hiệu quả. Điều tra viên luôn luôn nắm bắt được hành trình di chuyển của đối tượng thông qua việc xâm nhập và cài chip vào thiết bị điện tử liên lạc; phát hiện địa điểm khác lạ và đến quan sát trực tiếp; thu thập chứng cứ chính xác và đưa ra toàn hiệu quả.

Trên đây là bài chia sẻ về điều tra viên là gì? Các công việc cơ bản của điều tra viên? Mà mình muốn gửi đến các bạn; hy vọng bài viết mang đến cho bạn tài liệu tham khảo hữu ích về vị trí công việc của điều tra viên.