Giải ngân vốn đầu tư công là gì và các quy định khi giải ngân

1. Giải ngân vốn đầu tư công

1.1. Vốn đầu tư công 

Đầu tiên để hiểu được giải ngân vốn đầu tư công là gì bạn cần nắm rõ được khái niệm về vốn đầu tư công. 

Căn cứ vào luật đầu tư công 2019 thì “Đầu tư công là hoạt động đầu tư của nhà nước đối với các dự án và chương trình theo quy định của điều luật này”. Vốn đầu tư công là nguồn vốn bao gồm tiền và các loại tài sản khác theo quy định của pháp luật mà đối tượng là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thực hiện các hoạt động đầu tư kinh doanh.

Theo quy định thì vốn đầu tư sẽ bao gồm vốn từ ngân sách nhà nước, vốn từ nguồn thu hợp pháp dành để đầu tư (như thuế, các khoản vốn vay,...). Các chương trình dự án đầu tư công này với mục đích chủ yếu là phục vụ nâng cao đời sống cho người dân và phúc lợi cộng đồng, đồng thời góp phần vào quá trình tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ của đất nước.

1.2. Giải ngân vốn đầu tư công 

1.2.1. Khái niệm

“Giải ngân” là một hình thức thanh toán từ quỹ công cộng hoặc quỹ riêng. Giải ngân vốn đầu tư công là việc mà cơ quan nhà nước phụ trách thanh toán, chuyển tiền từ ngân sách nhà nước sang tài khoản của đối tượng xác định về các khoản tạm ứng hoặc khối lượng hoàn thành dự án đã được nghiệm thu dựa trên cơ sở đề nghị của các chủ đầu tư theo quy định của pháp luật. 

Nói một cách đơn giản, giải ngân vốn đầu tư công tức là quá trình chi tiền hoặc tài sản từ nguồn vốn của nhà nước để thực hiện các chương trình và dự án đầu tư công phục vụ phát triển kinh tế - xã hội cho đất nước.

1.2.2. Ý nghĩa, vai trò của việc giải ngân vốn đầu tư công

Đầu tư công có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với đất nước ở bất kỳ thời điểm nào, đặc biệt thời kỳ đại dịch Covid19 vừa qua thì việc giải ngân vốn cho các dự án đầu tư càng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Đầu tiên ý nghĩa to lớn nhất khi đầu tư vào các công trình cơ sở hạ tầng, cơ sở kỹ thuật chung cho đất nước sẽ góp phần tăng trưởng kinh tế. Đất nước chúng ta đang đi theo con đường phát triển chủ nghĩa xã hội, công nghiệp hóa hiện đại hóa, vì vậy việc giải ngân vốn vào các công trình, dự án cần thiết sẽ tạo điều kiện cho các chủ thể đầu tư, phát triển, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế vững mạnh.

Thứ hai, khi nhà nước giải ngân vào các dự án như hỗ trợ kinh tế cho các vùng sâu vùng xa, miền núi hẻo lánh hay các vùng thường xuyên chịu ảnh hưởng của thiên tai sẽ góp phần giảm thiểu khoảng cách giàu nghèo, bất bình đẳng trong xã hội, nâng cao đời sống cho toàn bộ người dân.

Ngoài ra, việc giải ngân vốn đầu tư công còn có ý nghĩa nhất định trong việc đảm bảo ổn định và tăng cường cho quốc phòng an ninh, cơ sở quan trọng để bảo vệ, gìn giữ lãnh thổ và độc lập chủ quyền của dân tộc.

Xem thêm: Quỹ đầu tư chỉ số là gì? Gợi ý cho các nhà đầu tư tương lai

2. Quy định về việc giải ngân vốn đầu tư công

2.1. Về thời gian giải ngân

Việc giải ngân vốn đầu tư công phải tuân theo quy định và pháp luật đã ban hành, trong đó có quy định cụ thể về thời gian phải giải ngân cần tuân thủ. 

Theo quy định hiện hành, các dự án được phép thực hiện giải ngân trong thời gian 2 năm. Tuy nhiên trong quá trình thực tế tỷ lệ giải ngân của dự án khá chậm do các nhà thầu thường đợi đủ hồ sơ và tâm lý ỷ lại vì còn tận 2 năm. Do đó Luật đầu tư 2019 đã giới hạn thời gian giải ngân được phép xuống còn 1 năm tính đến 31 tháng 1 năm sau. Trong trường hợp cho phép được kéo dài nhưng không quá 31 tháng 12. Cụ thể về từng dự án như sau:

- Đối với các dự án sử dụng vốn ngân sách nhà nước, vốn trái phiếu chính phủ, công trái quốc gia,... thì thời gian thực hiện giải ngân là từ giai đoạn trước đến hết ngày 31 tháng 12 năm đầu tiên của giai đoạn sau. Trường hợp được cho phép thì có thể kéo dài thời hạn giải ngân nhưng không được quá kế hoạch đầu tư công trung hạn.

- Đối với các dự án sử dụng vốn ODA hay các vốn vay từ nước ngoài thì thời gian giải ngân hàng năm theo điều ước quốc tế đã ký kết. Khoản vốn nước ngoài trong kế hoạch đầu tư được phép giải ngân theo tiến độ thực hiện dự án và tiến độ cấp vốn của bên đối tác nước ngoài đó.

- Đối với các dự án sử dụng vốn tín dụng của nhà nước hay các khoản vốn vay của địa phương thì giải ngân theo kỳ hạn vốn vay.

2.2. Về thẩm quyền thẩm định giải ngân

Luật đầu tư công 2019 đã cập nhật, đổi mới về phân cấp thẩm định nguồn vốn đầu tư công đồng thời tối giản hóa các quy trình thủ tục chủ trương đầu tư.

Theo đó, đối với các dự án do các cán bộ cơ quan trung ương và địa phương đảm nhận thì sẽ do chính cơ quan và địa phương đó có thẩm định giải ngân. Bộ kế hoạch và đầu tư sẽ chỉ chủ trì thẩm định các công trình dự án do Quốc hội, Chính phủ và Thủ tướng chính phủ quyết định. Ví dụ như các chương trình vì mục tiêu quốc gia, Dự án quan trọng quốc gia, các chương trình đầu tư công do Thủ tướng Chính phủ hoặc Chính phủ quyết định đầu tư.

Với việc phân cấp thẩm định như thế này sẽ phân hóa rõ ràng nhiệm vụ và trách nhiệm của từng bộ phận, giảm thiểu công việc cho Bộ kế hoạch đầu tư đồng thời đơn giản hóa các quy trình thủ tục, tránh các trường hợp giải ngân ở địa phương phải chờ gửi lên Bộ mất thời gian.

Xem thêm: Đầu tư tự định là gì? Đặc điểm và vai trò của đầu tư tự định

3. Tình hình thực hiện giải ngân vốn đầu tư công ở Việt Nam hiện nay

Năm 2021 vừa qua, căn cứ vào số liệu mới nhất được thống kê thì tỷ lệ giải ngân của Việt Nam còn thấp, chỉ giải ngân được khoảng 40,6% so với kế hoạch. Bên cạnh những bộ phận, địa phương có tỷ lệ giải ngân cao thì vẫn còn tồn tại những bộ phận, cơ quan trung ương chưa thực hiện giải ngân hoặc tỷ lệ giải ngân chỉ dưới 1%. Dẫn đến tỷ lệ giải ngân toàn quốc còn thấp hơn năm 2020 là 46,6%.

Vậy nguyên nhân của việc giải ngân chậm là gì? Nguyên nhân chính có lẽ là do năm 2021 vừa qua là thời điểm bùng phát mạnh mẽ đại dịch Covid19, dẫn đến đa số tỉnh thành phải thực hiện giãn cách, ảnh hưởng rất nhiều đến tiến độ thực hiện của các công trình. Bên cạnh đó, giá nguyên vật liệu như sắt, thép tăng mạnh tác động rất lớn đến tình hình thực hiện dự án. Ngoài ra, các dự án đầu tư nước ngoài nhận được phản hồi rất chậm, do đó việc lựa chọn nhà thầu kéo dài, chậm hợp đồng so với trong nước.

Để giải quyết việc đó, Bộ tài chính đã đề xuất cấp thiết các giải pháp để khắc phục tình trạng này. Cần chỉ đạo khẩn trương các cấp, cơ quan địa phương triển khai hoàn thiện thủ tục, hoàn tất hồ sơ thanh toán. Đề cao trách nhiệm của người đứng đầu cần lãnh đạo sáng suốt và yêu cầu sự phối hợp chặt chẽ từ nhiều ban ngành để quyết liệt giải quyết. Bởi vì việc giải ngân các vốn đầu tư công có ý nghĩa vô cùng quan trọng và cần thiết cho sự phát triển của đất nước, vì vậy không thể coi thường sự việc này mà phải ngay lập tức hành động khắc phục.

Vậy là bài viết trên work247.vn đã giới thiệu cho các bạn các thông tin hữu ích liên quan đến vấn đề giải ngân vốn đầu tư công. Hy vọng các bạn sẽ tích lũy thêm các kiến thức bổ ích và hiểu rõ hơn về vấn đề quan trọng này.