OTC Market là gì? Xu hướng đầu tư tại thị trường phi tập trung

1. OTC Market là gì?

1.1. Khái niệm

OTC là từ viết tắt của cụm từ Tiếng Anh over the counter (qua quầy). OTC Market được sử dụng trong thị trường chứng khoán, có nghĩa là thị trường qua quầy hay thị trường phi tập trung, thị trường mạng hay thị trường báo giá điện tử.

1.2. Lịch sử hình thành

Về lịch sử hình thành, thị trường chứng khoán phi tập trung này được coi là thị trường ra đời sớm nhất trong lịch sử của thị trường chứng khoán với 3 giai đoạn chính.

- Giai đoạn phát triển sơ khai: Khái niệm về thị trường chứng khoán tự do được xuất hiện vào thế kỉ XV tại Châu Âu. Tạ đó, người mua và người bán giao dịch trực tiếp với nhau tại quầy của công ty phát hành, các tổ chức tài chính ngoài trời từ đó thuật ngữ OTC - over the counter xuất hiện.

- Giai đoạn phát triển cận đại: Các bên mua bán, các tổ chức trung gian sử dụng điện thoại làm phương tiện dẫn truyền tin, từ đó hình thành mạng lưới giao dịch của các tổ chức trung gian nhằm phát huy tối đa vai trò của môi giới. Các tổ chức tự doanh bắt đầu hoạt động và đóng vai trò như một nhà tạo lập thị trường. 

Giao dịch song phương vẫn là xu hướng giao dịch chủ yếu. Tuy nhiên vẫn tồn tại tính đa phương bởi trước khi quyết định đầu tư vào một cổ phiếu nào đó, người mua đã có sự tham khảo từ nhiều bên cung cấp.

- Giai đoạn phát triển hiện đại: Tại giai đoạn này cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ hiện đại, người ta đã ứng dụng Internet và công nghệ thông tin vào giao dịch chứng khoán. Từ đó, các giao dịch có thể được thực hiện ở nhiều nơi trên phạm vi toàn cầu, 24/24.

Tính chất giao dịch song phương đơn thuần được biến đổi qua giao dịch đa phương, khớp lệnh tự động và yết giá tự do.

Xem thêm: Money Market là gì? Thị trường tiền tệ có những thay đổi thế nào? 

2. Đặc điểm của OTC market

Đặc điểm của các thị trường OTC tại mỗi quốc gia có thể có một số điểm khác nhau nhưng tựu chung lại, chúng đều có những đặc điểm cơ bản được xây dựng từ mô hình thị trường NASDAQ của Mỹ. Vì vậy, về cơ bản OTC Market tại hầu hết các thị trường đều có những đặc điểm sau:

2.1. Hình thức tổ chức thị trường

OTC Market là thị trường phi tập trung, nơi tập hợp giữa người mua, người bán và người môi giới. Các giao dịch của hai bên thường được diễn ra tại các điểm giao dịch tại ngân hàng, công ty chứng khoán hay thậm chí là một địa điểm nào đó thuận lợi cho hai bên mua bán.

2.2. Phân loại chứng khoán giao dịch trên thị trường OTC

- Loại thứ nhất là các chứng khoán tuy chưa đủ điều kiện niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán nhưng lại có thể đáp ứng về tính thanh khoản cao và các yêu cầu tài chính tối thiểu cho các công ty, doanh nghiệp vừa và nhỏ, công ty công nghệ có tiềm năng phát triển.

- Loại thứ hai được sử dụng là các loại chứng khoán đã niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán. Có thể thấy, chứng khoán trên thị trường OTC rất đa dạng nhưng có độ rủi ro cao hơn so với các chứng khoán niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán đã được đảm bảo.

2.3. Cơ chế tạo lập giá

Đối với thị trường OTC, cơ chế tạo lập giá đặc trưng chính là cơ chế tạo lập giá tự do, mang tính chất thuận mua vừa bán. Tức đây là hình thức thỏa thuận song phương, hai bên sẽ thương lượng và quyết định chọn một mức phù hợp nhất để tạo ra giao dịch chứng khoán. Cơ chế này thì khác hoàn toàn so với cơ chế giao dịch qua Sàn giao dịch chứng khoán niêm yết.

Nếu như khớp lệnh là hình thức giao dịch phổ biến qua Sàn giao dịch chứng khoán niêm yết thì ở giao dịch qua thị trường phi tập trung này, khớp lệnh ít được sử dụng và chỉ được áp dụng đối với các lệnh nhỏ. Do giá của chứng khoán được quyết định thông qua hoạt động thỏa thuận và thương lượng diễn ra riêng tư nên giá sẽ phụ thuộc vào từng nhà bán. Do đó mức giá thường sẽ khác nhau đối với cùng một loại chứng khoán tại cùng một thời điểm.

Tuy nhiên người mua cùng không cần phải quá lo lắng hay phân vân xem liệu mình có bị mua giá “hớ” hay không vì hầu hết hiện nay, trên thị trường cạnh tranh, các nhà bán thường sẽ cạnh tranh rất cao về mức giá nên khoảng chênh lệch giữa mức giá của từng nhà bán là không nhiều. Bạn chỉ cần có một chút óc phân tích và tích cực tham khảo từ nhiều phái, chắc chắn bạn sẽ chọn được cho mình một nhà cung cấp cùng với mức giá phải chăng và ưu đãi nhất.

2.4. Thị trường giao dịch trên nền tảng số

Là thị trường sử dụng hệ thống máy tính điện tử để kết nối các chủ thể trong thị trường trên diện rộng. Hệ thống mạng lưới này sẽ giúp các nhà đầu tư, các nhà cung cung cấp và môi giới sử dụng để đặt lệnh giao dịch, thương lượng giá, tìm hiểu và cấp nhật các thông tin liên quan đến bất kỳ giao dịch chứng khoán nào mà bạn đang quan tâm.

2.5. Quản lý đối với OTC market

OTC là một thị trường phi tập trung nhưng không có nghĩa là nó được tự do giao dịch. Mọi hoạt động tại thị trường này đều có sự quản lý và giám sát từ xa bởi các cấp:

- Cấp Nhà nước: được quản lí trực tiếp bởi cơ quan quản lí thị trường chứng khoán  theo pháp luật về chứng khoán và các luật có liên quan. Đây chính là Uỷ quan chứng khoán nhà nước.

- Cấp tự quản: Như mô hình ở  Mỹ, Nhật, Thái Lan, Hàn Quốc cấp tự quản có thể là hiệp hội các nhà kinh doanh chứng khoán quản lý … hoặc do sở giao dịch đồng thời quản lý như ở Canada, Anh, Pháp…

2.6. Cơ chế thanh toán

Cơ chế thanh toán trên thị trường chứng khoán phi tập trung này rất linh hoạt và đa dạng. Do thực hiện trên cơ sở thương lượng và thoả thuận phần phần lớn cơ chế thanh toán sẽ được quyết định thông qua sự đàm phán của đôi bên. 

Các bên đàm phán và thỏa thuận với nhau về thời hạn thanh toán, nó có thể là T+0, T+1, T+2,T+x trên cùng một thị trường, tùy theo tình hình thị trường.

Xem thêm: Equity Market là gì? Liệu đây có phải thị trường lý tưởng để đầu tư

3. Đánh giá ưu nhược điểm của OTC Market

Loại hình giao dịch chứng khoán phi tập trung này luôn mang lại những ưu nhược điểm mà người tham gia sẽ có lúc phải lựa chọn theo phương thức đánh đổi hay theo ngôn ngữ phổ biến đó là “liều ăn nhiều” 

3.1. Ưu điểm

- Hoạt động mua bán trên thị trường này diễn ra sôi nổi 24h. Vì vậy mà bạn có thể hoạt động bất cứ khung giờ yêu thích nào đó. Trái lại với các sàn giao dịch tập trung thường sẽ nghỉ ngơi vào ngày cuối tuần, sàn phi tập trung lại khá là tấp nập và rộn ràng.

- OTC Market cho phép mọi người mua bán các cổ phiếu chưa được niêm yết trên các sàn chứng khoán trong khi tại các sàn tập trung thì không làm được điều này.

-  Với quy trình thực hiện được đơn giản hóa, sàn giao dịch chứng khoán OTC đem lại sự tiện ích và linh hoạt cho các nhà đầu tư. Cùng với đó là quy trình, thủ tục đơn giản và chính sách tự thỏa thuận. Đồng thời Tính thanh khoản lớn của OTC Market đã đáp ứng nhu cầu mua bán số lượng lớn của người chơi.

3.2. Nhược điểm

- Tuy không bị ảnh hưởng nhiều bởi giá thị trường thực tế nhưng mức giá của các cổ phiếu trên sàn OTC lại bị ảnh hưởng bởi sự chủ quan đến từ sức mua và bán nội bộ. Do đó sẽ có sự tăng giảm liên tục và khả năng rủi ro cũng cao hơn.

- Mức phí giao dịch trên sàn OTC cũng được đánh giá là cao hơn so với mức giá trên thị trường mua bán chứng khoán tập trung.

Qua bài viết ngắn gọn trên đây, work247.vn hy vọng có thể cung cấp những thông tin cơ bản liên quan tới OTC Market và biết đâu bạn có thể sẽ là một trong những nhà đầu tư lớn tại sàn OTC này trong tương lai.