Lý thuyết trò chơi trong kinh doanh và điều bạn cần biết

1. Tìm hiểu chung về lý thuyết trò chơi trong kinh doanh

Để doanh nghiệp phát triển và đáp ứng được nhu cầu, nguyện vọng của người tiêu dùng, việc cạnh tranh là không thể thiếu. Cạnh tranh lành mạnh trong kinh doanh chính là đòn bẩy để 2 bên vừa phát triển sản phẩm vừa có chiến lược bán hàng, chiến lược quảng bá sản phẩm phù hợp nhất. 

1.1. Nguồn gốc hình thành và phát triển của lý thuyết trò chơi trong kinh doanh

Vào năm 1944, lý thuyết trò chơi đã xuất hiện lần đầu tiên và là một trong những lý luận hiện đại về cạnh tranh kinh tế độc đáo nhất nhất thời điểm ấy. 

Không chỉ trong việc cạnh tranh kinh tế, theo thời gian, lý thuyết trò chơi trong kinh doanh đã dần được xây dựng và nghiên cứu sâu hơn để từ đó đưa ra các phương án, chiến lược tham mưu cho doanh nghiệp trong các hoạt động khác như: quản trị kinh doanh, quản trị doanh nghiệp, quản lý tài chính…

Mục tiêu lớn nhất của các doanh nghiệp khi gia nhập thị trường là mở rộng được độ bao phủ của sản phẩm, thương hiệu đấy trên thị trường. Lý thuyết trò chơi trong kinh doanh được nghiên cứu để ra đời và xây dựng dựa trên các tình huống kinh doanh nhằm đẩy mạnh hiệu quả của hoạt động cạnh tranh giữa các doanh nghiệp. 

Tuy nhiên so với nhiều nước phương Tây, lý thuyết trò chơi kinh doanh ở Việt Nam vẫn được đánh giá là khá mới mẻ và chưa thực sự được áp dụng triệt để dù nó đem lại hiệu quả cao và được vận dụng thường xuyên ở nhiều doanh nghiệp nước ngoài.

1.2. Phân loại lý thuyết trò chơi trong kinh doanh

- Trò chơi đối xứng và bất đối xứng

Với loại trò chơi này, việc áp dụng chiến thuật nào đó chỉ phụ thuộc vào đặc trưng của chiến thuật, còn lại không phụ thuộc vào người chơi. Nếu người chơi có thể thay đổi tính danh mà không ảnh hưởng về phần lợi của chiến thuật chơi thì trò chơi đó là đối xứng. 

Những trò chơi 2 x 2 thường là trò chơi đối xứng. trong 2 bên hoặc thậm chí cả 2 bên rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan.

- Trò chơi tổng bằng không hoặc tổng khác không

Để bạn đọc dễ hình dung, chúng tôi xin được lấy ví dụ về những trò chơi quen thuộc như cờ vây, cờ vua, cờ tướng - đấy chính là những trò chơi tổng bằng không. 

Ngoài ra, Poker cũng chính là một trò thuộc dạng này khi số điểm thắng của người này tương đương với số điểm thua của người kia.

- Trò chơi đồng thuần và tuần tự 

Khi tham gia trò chơi đồng thuần, 2 đối thủ sẽ cùng tấn công và đôi bên sẽ không biết trước được chiến thuật của bên kia. Ngược lại, các trò chơi tuần tự thì người đi sau sẽ được biết người đi trước đã làm gì, họ áp dụng chiến thuật ra sao, kết quả như thế nào. 

- Trò chơi thông tin hoàn hảo và không hoàn hảo

Các trò chơi thông tin hoàn hảo được coi là tập hợp con của những trò chơi tuần tự. Ngay cả khi mọi đối thủ biết hết các nước đi và chiến thuật của nhau, họ vẫn tham gia trò chơi. Ví dụ như trong trò cờ vây, cờ vua. Đây là minh họa hoàn hảo cho định nghĩa của mộ trò chơi vừa tuần tự vừa có thông tin hoàn hảo. 

Tuy nhiên người chơi phải phân biệt được rõ giữa thông tin hoàn hảo và thông tin đầy đủ để tránh “lật kèo” vào phút chót. 

- Trò chơi dài vô tận

Các trò chơi này được các lý thuyết gia và tập hợp đặc biệt nghiên cứu về các loại trò chơi này. Bởi theo lý lẽ thông thường một trò chơi chỉ có kết thúc hữu hạn và sẽ có kết quả sau một số lần bước đi từ 2 bên. 

Với hình thái trò chơi này, việc người thắng có nhận được phần lợi hay không thường không kết luận được đến tận sau khi các bước đi hoàn thành và có thể tính thắng thua sẽ thay đổi về sau. Trong thể loại game điện tử, loại trò chơi này cũng khá quen thuộc ví dụ như Temple Run, Subway Surfer...

2. Ứng dụng lý thuyết trò chơi trong kinh doanh trong thực tiễn công việc

Vậy là chúng ta đã cùng tìm hiểu sơ qua những thông tin về lý thuyết trò chơi nói chung và lý thuyết trò chơi trong kinh doanh nói riêng. Trong phần tiếp theo của bài viết, chúng ta sẽ cùng khám phá các loại hình lý thuyết trò chơi và cách ứng dụng lý thuyết trò chơi trong kinh doanh các doanh nghiệp thường sử dụng nhé. 

2.1. Phổ cập lý thuyết trò chơi trong kinh doanh

Hiện nay tại nhiều trường đại học thuộc khối ngành kinh tế, sinh viên đã dần được tiếp cận nhiều hơn đến lý thuyết trò chơi kinh doanh. 

Tại nhiều trường đại học, kiến thức này còn được đi sâu chi tiết và tách riêng thành 1 môn học gồm nhiều nội dung nhỏ. 

Các doanh nghiệp đa quốc gia cũng tiến hành đào tạo nhân viên về nội dung này dựa trên những tình huống có thật khi làm việc. Chính cách này đã giúp các nhân viên hiểu hơn và áp dụng kiến thức được triệt để nhất. 

2.2. Ứng dụng lý thuyết trò chơi kinh kinh doanh

Lý thuyết trò chơi được sử dụng để phân tích và gọi tên những hiện tượng kinh tế, hình thái kinh tế. Điển hình nhất có thể kể đến đấu giá, mặc cả,... đây là bước tiến chiến đấu của người bán - người mua. Ngoài ra, lý thuyết thuyết trò chơi còn được áp dụng trong các tiến trình như: 

2.2.1. Ứng dụng lý thuyết trò chơi kinh kinh doanh về việc đặt hàng

Các công ty cần phải nhập sản phẩm trong 1 thời điểm nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của khách hàng trong 1 thời điểm nhất định (các dịp Lễ, Tết, Trung thu, Quốc Khánh…) Họ sẽ ứng dụng lý thuyết trò chơi để cân đối tránh trường hợp mua quá ít: ảnh hưởng đến doanh số và lợi nhuận hoặc mua quá nhiều dễ dẫn đến tồn kho. 

Họ sẽ mô phỏng lượng hàng hóa, lợi nhuận cũng như khấu hao các chi phí: nhập hàng, nhân công, kho bãi để thông qua áp dụng lý thuyết trò chơi để đưa ra con số đặt hàng phù hợp nhất hoặc có chiến lược đặt hàng đúng nhất.

2.2.2. Ứng dụng lý thuyết trò chơi trong ước tính doanh thu 

Tất cả các doanh nghiệp cần thực hiện ước lượng doanh thu để đề xuất các chiến lược hoạt động và phát triển sản phẩm phù hợp. 

Hiện nay, nhằm giải quyết nhu cầu này họ sẽ sử dụng các công cụ mô phỏng như @Risk để tìm ra con số doanh thu gần với số đúng nhất. 

2.2.3. Ứng dụng lý thuyết trò chơi để tối ưu lợi nhuận

Những công ty sản xuất nhiều loại hình sản phẩm hoặc những sản phẩm có giá trị cao luôn phải mô phỏng các mức chi phí để từ đó xác minh được loại sản phẩm A nên đầu tư thế này, B nên đầu tư thế kia.

Lý thuyết trò chơi cung cấp cho họ hướng để phát triển khai sau khi đưa ra những con số mô phỏng chính xác nhất. 

Vậy là với những chia sẻ của work247.vn, chúng tôi mong rằng đã cùng bạn đọc tìm hiểu về lý thuyết trò chơi trong kinh doanh cũng như biết thêm về một thuyết mới lạ. Nếu các bạn quan tâm đến chủ đề này, hãy theo dõi trang blog của chúng tôi nhé! Xin chào và hẹn gặp lại!